________________
475
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
અધ્યાત્મમાં ત્રિગુણાત્મક પ્રકૃતિથી ઉપર ઊઠીને, પ્રકૃતિની પેલે પારની, પરમ સત્તાને સ્મૃતિમાં લાવવાની છે. ચિત્તની તરંગલીલાને, મનની મર્કટલીલાને સંકેલવાની છે. એકદમ બધું નિશ્ચલ, શાંત, નિરવ ! માત્ર સાક્ષીભાવ કેળવતાં જવાનું છે. દૂર દૂરથી આવતી પુષ્પની ફોરમની જેમ પ્રભુના ગુણોની ફોરમ આપણામાં અનુભવાય તેવી ધન્ય ક્ષણોનું આપણા જીવનમાં અવતરણ કરવાનું છે.
સ્તવનની આ પંક્તિઓ, પરમાત્મસ્વરૂપને પ્રગટ કરવા માટેની, તીવ્રતમ ઈચ્છાને અભિવ્યક્ત કરે છે. આવી તીવ્રતમ ઇચ્છા જ, આવા આત્મખુમારીના હૃદયોગાર કાઢી શકે કે ઈન્દ્ર, ચન્દ્ર, નાગેન્દ્રના સુખ અને સુવર્ણના ઢગલા પણ દુઃખરૂપ છે. સુખરૂપ તો એક આત્માના ગુણોનું જ સુખ છે. એ જ શિવસુખ છે. અને તેથી એ ગુણમકરંદમાં જ મુજ મનમકરંદને લીન થવું છે.
' - આ પંક્તિઓમાંથી એવો લક્ષ્યાર્થ પણ નીકળે છે કે તીર્થકર નામકર્મના વિપાકોદયથી અષ્ટપ્રાતિહાર્યોથી શોભાયમાન, ચોત્રીસ અતિશયોથી મહિમાવંત, પાંત્રીસ ગુણયુક્ત વાણીથી જગત કલ્યાણકારી, સમવસરણ, બાર પર્ષદા આદિનું આશ્ચર્યકારી અને મંગળકારી અહમ્ ઐશ્વર્ય, જે તીર્થકર ભગવંતને પ્રાપ્ત થાય છે; તે સંસારનું સર્વોચ્ચ ઐશ્વર્ય છે. એ અહમ્ ઐશ્વર્ય આગળ, દુનિયાના બધાંય ઐશ્વર્યા રાંક છે. પછી તે ઐશ્વર્ય મેરૂપર્વતની સુવર્ણભૂમિનું હોય કે ઇન્દ્ર, ચંદ્ર, નાગેન્દ્રનું કેમ ન હોય? વળી સંસારના આવા સર્વોચ્ચ ઐશ્વર્યની વચ્ચે પણ, પ્રભુ તો વીતરાગ જ છે, જે એમનો પરાકાષ્ટાનો ગુણ છે. સર્વોચ્ચ ઐશ્વર્યની વચ્ચે રહેલી પ્રભુની વીતરાગતા, એવી પ્રેરણા કરે છે કે, સાચું ઐશ્વર્ય તો આત્માનું ઐશ્વર્ય છે-સ્વરૂપ એશ્વર્ય છે. એને પામવાને હે ભવ્યાત્માઓ! તમે કટિબદ્ધ થાઓ ! -
ભગવાનની પ્રત્યેક આજ્ઞા મોહ હનનું અર્થાત્ આત્મદુઃખ ટાળી આત્મસુખ પામવા માટે છે.
