________________
શ્રી વિમલનાથજી
468
છે. અંતે કેવલ્યલક્ષ્મી એવી શ્રીદેવી, મોક્ષલક્ષ્મી બની જઈ સાદિ-અનંત ભાંગે, શાશ્વતકાળ, સર્વદા સાથે ને સાથે રહેનાર થિર-સ્થિર બની જાય છે.
એ લક્ષ્મી સ્થિર ત્યારે જ થાય છે કે, જ્યારે એ પુણ્યથી પવિત્ર નિર્મલ થાય છે. સમળમાંથી અમળ-નિર્મળ બને છે. લક્ષ્મીમાંથી મહાલક્ષ્મી અને મહાલક્ષ્મીમાંથી ભાગ્યલક્ષ્મી બનીને કેવલ્યલક્ષ્મી બને ત્યારે તે શ્રીદેવી થઈ સ્થિર થાય છે. લક્ષ્મીને પુણ્યરૂપી દૂધે ધોઈને, પવિત્ર-નિર્મળ બનાવાય, તો તે નિર્મળ બનેલી લક્ષ્મી હંમેશ માટેનો સ્થિરવાસ કરે. આપણા દ્રવ્ય (ધન)ને દેવદ્રવ્ય બનાવીએ, તો દેવ થઈએ. દેવનો પ્રભાવ વધે, તે રીતે કરેલ ધનનો ઉપયોગ, એ પરમાર્થથી દેવદ્રવ્ય છે. તેમ જે લક્ષ્મી, સાક્ષાત્ કે પરંપરાએ કૈવલ્યલક્ષ્મી આપનાર બને, તે લક્ષ્મી જ પરમાર્થથી લક્ષ્મી છે, કે જે લક્ષની સાથે મિલન કરાવનારી છે. બાકી તો તે માટીના કૂકા છે.
ભાગ્યલક્ષ્મીનું આક્ત કમલ હોવાથી એ કમલમાં વસતી હોય છે પણ એ જાણે છે કે, આ કમલમાંનો એક એટલે પાણી અને મલ એટલે મેલ અર્થાત્ કમલ એ પાણીનો મેલ છે. એ કાદવ-પંકમાંથી ઉગેલુંજન્મેલું હોવાથી જ, તે પંકજ કહેવાય છે. વળી તે કરમાઈ જઈને, ચીમળાઈ જનારું-નાશ પામનારું, નશ્વર-અસ્થિર છે.
પુરાણકથા મુજબ લક્ષ્મી સમુદ્રમાંથી જન્મેલી છે, અથવા તો સમુદ્રમંથન દરમ્યાન પ્રાપ્ત થયેલ છે. એને પોતાને પણ મલિનતા એટલે કે સમલતા અને અસ્થિરતા ગમતા નથી. પરંતુ એને કોઈ એવું પાત્ર મળતું નથી કે, જેના સંગમાં અમલતા-નિર્મળતા અને સ્થિરતાની પ્રાપ્તિ થાય. લક્ષ્મી તો એવા લાયક પાત્રની શોધમાં જ છે કે, ક્યારે મને, કમલ જેવા મુલાયમ, મઘમઘાયમાન ચરણકમલ મળે, કે જે નિર્મળતા અને સ્થિરતાના સ્વામી હોય !!
સાધકે ઉપયોગને વિસદશ પર્યાયમાંથી સદશ પર્યાયમાં લઈ જવાનો છે.
