________________
શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીજી
દશમા શીતલનાથ જિન સ્તવનમાં પ્રભુના ત્રિભંગાત્મક સ્યાદ્વાદ સ્વરૂપની ઓળખથી અધ્યાત્મયોગી કવિશ્રી આનંદઘનજીએ જ્ઞાનયોગમાં પ્રવેશ કરાવ્યો. અગિયારમાં શ્રેયાંસનાથ જિન સ્તવનમાં અધ્યાત્મ અને તેને પામેલા આધ્યાત્મિક પુરુષની પિછાન કરાવી. હવે જ્ઞાનયોગમાં આગળ વધી તેઓશ્રી આ બારમા વાસુપૂજ્યસ્વામી જિન સ્તવનમાં આત્મતત્ત્વની વિચારણાથી આત્મસ્વરૂપની ઓળખાણ કરાવે છે. કર્મરહિત, શુદ્ધ ચેતનાની (જે માત્ર જ્ઞાતા-દૃષ્ટા છે) અશુદ્ધ ચેતનાની (કે જે મિશ્ર ચેતન-નિશ્ચેતન ચેતન છે, તે કર્મસહિત ચેતન છે) અને કર્મના વિપાકોને ભોગવવારૂપે કર્મફળ ચેતનાની ઓળખ કરાવે છે. આમ આ પ્રસ્તુત સ્તવનામાં, ચેતનના ત્રિવિધ સ્વરૂપનું કથન છે.. શુદ્ધચેતન જે જ્ઞાતા-દૈષ્ટા છે, કર્મ ચેતન જે રાગાદિભાવે કર્તા છે અને કર્મફળ ચેતના કે જેમાં, કરેલાં કર્મનું ભોગવવાપણું છે; તેની વાત તથા ચેતનાના દ્વિવિધ દર્શનોપયોગ અને જ્ઞાનોપયોગની વાત ગૂંથી છે. આત્મસ્વરૂપનું પ્રકાશન કરતું યોગીરાજ આનંદઘનજી મહારાજાનું આ એક આગવું અગત્યનું સ્તવન છે.
વાસુપૂજ્ય જિન ત્રિભુવનસ્વામી, ઘનનામી પરનામી રે; નિરાકાર સાકાર સચેતન, કરમ કરમ ફળ કામી રે. વાસુપૂજ્ય૦૧
424
પાઠાંતરે ‘પરનામી’ના સ્થાને ‘પરિણામી’, ‘સચેતન'ના સ્થાને ‘ચેતના’, ‘નિરાકાર’ના સ્થાને ‘નીરંકાર’, ‘કરમ કરમના સ્થાને ‘કરમ કરે’ એવો પાઠફરક છે.
શબ્દાર્થ : પરનામી એટલે શ્રેષ્ઠ નામી છે અને પર એટલે પરભાવ અથવા પરપરિણામને નમાવનારા છે. અથવા પરિણામી છે.
ઘનનામી-ઘણનામી એટલે ઘણા નામવાળા કે ઘણા નામથી નામી
વિખ્યાત.
સ્વીકારની ભૂમિકા ઉપર નિર્વિકલ્પતા છે. સહન કરવાની ભૂમિકા ઉપર વિકલ્પ છે.
