________________
795
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
બતાવી શકતો નથી. આ જ છે જીવના અનંત સંસાર પરિભ્રમણનું મૂળ. બધા નાયક થવાનું જ પસંદ કરે છે, ખલનાયક થવું કોઇને ગમતું નથી.
યોગીરાજ પ્રસ્તુત સ્તવનમાં ૧) અજ્ઞાન ૨) નિદ્રા ૩) મિથ્યાત્વ ૪) અવિરતિ ૫) રાગ ૬) દ્વેષ ૭) હાસ્ય ૮) રતિ ૯) અતિ ૧૦) શોક ૧૧) ભય ૧૨) જુગુપ્સા ૧૩) વેદોદય ૧૪) દાનાંતરાય ૧૫) લાભાંતરાય ૧૬) ભોગાંતરાય ૧૭) ઉપભોગાંતરાય ૧૮) વીર્યંતરાય આમ અઢાર દોષો બતાવી રહ્યા છે અને તે સર્વ દોષો . પ્રભુએ સાધના કરવા દ્વારા દૂર કર્યા માટે અઢાર દોષથી રહિત અને સર્વ ગુણોથી પરિપૂર્ણ રૂપે પ્રભુની ઓળખ આપી રહ્યા છે.
આ અઢારે દોષો અવિરતિ અર્થાત્ પાપ સ્વરૂપવાળા છે અર્થાત્ એના સેવનથી જીવને નિશ્ચિત પણે પાપ કર્મનો બંધ થાય છે માટે સત્વરે છોડવા યોગ્ય છે. હે નાથ! આપ દોષ રહિત છો, નિર્દોષ છો માટે મુનિઓનો સમુદાય આપની સ્તવના કરે છે. ભક્તિ કરે છે, બહુમાન કરે છે. આપને આદરની નજરે જુએ છે. નિર્દોષને સહુ ચાહે છે. એક બાળક જે અજ્ઞાની છે છતાં નિર્દોષ છે તો સૌને તે પ્રિય લાગે છે. જ્યારે ભગવાન તો નિર્દોષ હોતે છતે પૂર્ણ જ્ઞાની છે, વીતરાગ હોતે છતે સર્વજ્ઞ છે તો પછી પ્રભુ સૌના હૃદયમાં આદરભાવે સ્થાન કેમ ન પામે ? અર્થાત્ આવા ત્રણ લોકના નાથ, વિશ્વમાત્રના જીવોનું એકાંતે હિત કરનાર, અકારણ વત્સલ, પતિત પાવન, તરણ તારણ, દેવેન્દ્રો, નરેન્દ્રોથી પૂજ્ય એવા પ્રભુની ભક્તિ કરવાનું મન કોને ન થાય ? અર્થાત્ દરેકને થાય!
આમ હે પ્રભુ ! આપ મુનિઓના વૃંદથી સ્તવાએલા છો માટે મારા મનમાં સુહાયા છો. અર્થાત્ આપ મારી પ્રીતિના વિષય બન્યા છો! તીર્થંકર પરમાત્મામાં સર્વસ્વપણે જેની ગતિ છે, તે અર્થ પુરુષાર્થથી દૂર
ઈન્દ્રિયના વિષયનું જરાય રસ્ફુરણ નથી; તે દશા પ્રત્યાહાર છે.
