________________
781
181 કિ
, હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
પ્રતિકૂળ વસ્તુ ઉપર અનાદર-અરૂચિ-અણગમો અને અવિરતિ એટલે આત્મસ્વરૂપમાં નહિ ઠરવાપણું. આ ચારિત્રમોહના યોદ્ધાઓ છે-બળવાન સુભટો છે.
આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપનું ભાન ભુલાવનાર દર્શન મોહ છે. દર્શનમોહ દૃષ્ટિમાં ભ્રમ ઉત્પન્ન કરે છે એટલે પદાર્થનું-આત્માનું યથાર્થ દર્શન થતું નથી. આત્માના વિષયમાં મતિભ્રમ થયા કરે છે જ્યારે ચારિત્રમોહ આત્મામાં સ્થિરતા, રમણતા, તન્મયતા કરવા દેતો નથી. જ્યાં સુધી અવિરતિ છે . અર્થાત્ આત્મસ્વરૂપમાં કરવાપણું નથી ત્યાં સુધી અચારિત્ર છે. આ રાગદ્વેષ અને અવિરતિ પરિણામ ચારિત્રમોહ રાજાના સુભટો છે; તેના પક્ષને મજબુત કરનારા છે અને સંયમના- ચારિત્રના દુશ્મનો છે. આવા પણ પોતાને સુભટ તરીકે ગણાવતા રાગ-દ્વેષ અને અવિરતિ પરિણામ પણ છે પ્રભો! આપ જ્યારે વીતરાગ પરિણતિએ પરિણમ્યા ત્યારે ડાહ્યા ગણાતા એવા પણ દોષો ઉઠીને ભાગવા માંડ્યા. આપની આગળ તેમનું જરાપણ જોર ચાલ્યું નહિ.
ક્ષપકશ્રેણીમાં આત્માનો શુદ્ધ ઉપયોગ, દાવાનળ જેવો પ્રચંડપણે પ્રજ્વલે છે. એ ઉપયોગ જેમ જેમ વ્યાપક બનતો જાય છે તેમ તેમ વધુને વધુ ઊંડાણ પણ પકડે છે. જેમ ફેલાયેલી આગ, ઘાસની સંખ્યાબંધ ગંજીઓને સાફ કરી નાખે છે. તેમ આ ફેલાયેલો પ્રચંડ ઉપયોગ, અસંખ્યભવોના ભેગા કરેલા કર્મોના ગંજેગંજ કાચી બે ઘડીમાં ખતમ કરી આત્માના આકાશપ્રદેશે વીતરાગતા અને કેવલજ્ઞાનનો વિજયધ્વજ ફરકાવે છે.
શુદ્ધતા, એકતા, તીણતા ભાવથી મોહરિપુ જીતી જય, પડહ વાયો.
- પાર્શ્વનાથ જિન સ્તવન દેવચંદ્રજી મહારાજ
માત્ર દષ્ટાભાવ રાખવાથી કમસ્થિતિબંઘ અને રસબંઘ ઉભય હઠે છે.
