________________
759 , હૃદય નયન નિહાળે જગધણી ,
છંદ : શાર્દૂલ વિક્રીડિત પામ્યો છું બહુ પુણ્યથી પ્રભુ તને રૈલોક્યના નાથને હેમાચાર્ય સમાન સાક્ષી શિવના નેતા મળ્યા છે મને, એથી ઉત્તમ વસ્તુ કોઈ ન ગણું, જેની કરું માંગણી, માંગુ આદર વૃદ્ધિ તો ય તુજમાં, એ હાર્દની લાગણી. જ્ઞાન સ્વરૂપ અનાદિ તમારું, તે લીધું તમે તાણી; જુઓ અશન દશા રિસાણી, જાતાં કાણ ન આણી હો. મલ્લિજિન.
અર્થ: હે પ્રભો ! જે કેવલજ્ઞાન અનાદિકાળથી સત્તામાં પડેલું હોવા છતાં કર્મોથી તે દબાયેલું હતું, તેને તમે ઘન એવા ઘાતિકર્મોનો છેદ કરીને પર્યાયમાં પ્રગટ કરી દીધું. તેમ કરવા જતાં અનાદિકાલથી આપની સહચારિણી બનેલી અજ્ઞાનદશા રિસાઈ ગઈ અને ખેદ પામીને ચાલી ગઈ, તેને જતી વેળાએ આપે પાછી ન બોલાવી. કાણ એટલે કથા વિશેષ ન કરી. કેમ જાય છે? ક્યાં જાય છે? તેની પૃચ્છા પણ ન કરી અથવા તો કાણ પણ ન માંડી. તે જતીને તો જવા દીધી પણ જતી એવી તેણીને પાછી બોલાવવાની વાત ન કરી.
વિવેચનઃ તારક તીર્થંકર પરમાત્માઓ ચારિત્ર લીધા પછી કેવલજ્ઞાન ન પ્રગટે ત્યાં સુધી ખડે પગે કાયોત્સર્ગની સાધના કરે છે. ઉપસર્ગો અને પરિષહોની વચ્ચે પણ અડોલ રહે છે. પલાઠી વાળીને ભૂમિ પર બેસતા નથી. ઘાતિકર્મોથી કેવલજ્ઞાન દબાયું છે, એ તો વ્યવહારનયનો વચન પ્રયોગ છે. હકીકતમાં તો સ્વરૂપ તરફ દૃષ્ટિ ન કરવાથી, રુચિ ન કરવાથી, સ્વરૂપમાં રમણતા ન કરવાથી, કેવલજ્ઞાન દબાયું છે. અનાદિ ભવ ચક્રમાં ભટકતાં તેણે ક્યારે ય પોતાની ભીતરમાં રહેલા પરમાત્માને ભાવ્યા જ
સ્વભાવ (ભગવાન-પરમાત્મા)નો પ્રભાવ છે. પ્રભાવનો સ્વભાવ નથી.’
બળવાન વસ્તુ પ્રભાવ નથી પણ સ્વભાવ છે.
