________________
શ્રી કુંથુનાથજી
686
ધર્મપરીક્ષામાં લખે છે કે તો તો પછી ચતુર્થ ગુણસ્થાનકે રહેલા અવિરતિ સમ્યગ્દષ્ટિના સમ્યકત્વ ગુણની પણ અનુમોદના-પ્રશંસા નહિ થઇ શકે કારણકે તેમ કરવા જતાં તેના અવિરતિ ધર્મની પણ અનુમોદનાપ્રશંસા થઈ જવાની આપત્તિ આવશે અને તેના દ્વારા ત્યાં પણ અનુમોદકનું-પ્રશંસકનું સમ્યકત્વ દૂષિત થવાની આપત્તિ આવશે.
વળી યોગદૃષ્ટિ સમુચ્ચયમાં હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજાએ ચોથી દીપ્રાદ્યષ્ટિમાં રહેલા અન્યદર્શનના ઉપાસકોને પણ સર્વજ્ઞના ઉપાસક તરીકે બતાવ્યા છે, પછી ભલે તે વ્યવહારથી અરિહંતને ન માનતા હોય અને કૃષ્ણ કે રામને માનતા હોય તો પણ.
કોઇ પણ વ્યક્તિ ક્યાં જન્મી છે? કયા દેવને માને છે? કયા ગુરુને માને છે? એની મહત્તા વ્યવહારનયે છે પણ તત્ત્વદ્યષ્ટિથી તો તેના અંતઃકરણની વિશુદ્ધિ અને તેનામાં રહેલ ગુણોનો વિકાસ એ જ મહત્વની ચીજ છે. અધ્યાત્મના માર્ગમાં ભણતર કરતાં સરળતાદિ ગુણોનો વિકાસ આત્મોન્નતિમાં વધુ ઉપયોગી મનાયો છે. સમાધિનું કારણ બુદ્ધિનો વિકાસ, બુદ્ધિના દાવપેચ વગેરે નહિ પણ હૃદયની સરળતા છે. જ્યાં સરળતા હોય છે ત્યાં પ્રભુનો વાસ હોય છે. હરિજન પુત્ર પણ એના માબાપની સેવા કરે તો તે હરિજન હોવા છતાં સપુત જ કહેવાય છે અને કોઇ સારા કુળમાં જન્મવા છતાં માબાપની સેવા ન કરે તો તે સપુત ન કહેવાતા કપુત જ કહેવાય છે.
વિવેક કરવો એટલે આત્મ અર્થ કરવો.
ચૈતન્ય
કબીર, નરસિંહ મેહતા, મીરાંબાઈ, તુકારામ, જ્ઞાનેશ્વર, અખો, મહાપ્રભુ, રામકૃષ્ણ પરમહંસ વગેરે આવી સરળતાના સ્વામી હતા. તેઓ ગચ્છ, મત, સંપ્રદાય, વાદ, વિવાદ, મતભેદોથી હંમેશા દૂર રહેતા હોય છે. તેઓના હૃદયમાં જીવસૃષ્ટિ પ્રત્યે પવિત્ર પ્રેમનું
