________________
શ્રી શ્રેયાંસનાથજી
408
સમજણરૂપી સંપત્તિકાળે ઉઘરાણી પતી જાય અને ઋણમુક્ત થઈ જવાય એના જેવી બીજી કઈ આનંદની વાત હોઈ શકે?!
આ રીતે કર્મધારાની ગલત સમજણમાંથી બહાર નીકળીને જ્ઞાનધારામાં આત્મદયા-આત્મકલ્યાણની ભાવનાને જ્વલંત રાખવાની છે. દેહાધ્યાસ તરફ નફરત કેળવવાની છે અને સ્વદોષ દર્શન કરી દોષથી મુક્ત અને આત્મગુણથી યુક્ત થતાં જવાનું છે કે જેથી સિદ્ધિની સમીપ થતાં જવાય. આ પુરુષાર્થ કરવાથી મિથ્યાત્વ ટળી શકે છે, સમ્યક્ત મળી શકે છે અને મુક્તિ પામી શકાય છે.
અત્યાર સુધી આપણે ઈચ્છાકામ-મદનકામ-સંધીકામના તોફાનોમાં અટવાયેલા હતાં, તેમાં આપણો અનંતકાળ વીતી ગયો. ઈચ્છાકામ એટલે ભોગોની કામના અને તેની પ્રાપ્તિ અને પૂર્તિના આયોજનો. મદનકામ એટલે પુદ્ગલના ભોગના ભોગવટામાં સુખની ભ્રાંતિ. સંઘીકામ એટલે ભોગના સાધનોનો સંગ્રહ અને તે સચિત્ત ને અચિત્ત ઉભય ભોગસામગ્રીના સંગ્રહ ઉપરની મમતા.
આમાંથી છૂટવા માટે આત્મારૂપી મહાવતે મનરૂપી ગજવર પર જિનવચનરૂપી અંકુશનો સમ્યમ્ ઉપયોગ કરતાં રહીને વિષય-કષાય તરફ ખેંચાતા મનને વીતરાગતા ભણી વાળવાનું છે.
આ રીતે સમજણનું બળ નિરંતર વધારતા જવાનું છે, જેનાથી કર્મની ઉદયજન્ય પરિસ્થિતિમાં ન ભળતાં તેનાથી છૂટા પડવાનો અભ્યાસ બળવાન થાય છે અને એક સમય એવો આવે છે કે ઉપયોગ તીક્ષ્ણ બનતાં અનાદિકાલીન રાગદ્વેષના નિબિડ પરિણામ સ્વરૂપ ગ્રંથિ ભેદાઈ જતાં આત્મા શુદ્ધોપયોગમય દશાને અનુભવે છે, જે ઉપશમ સમ્યક્ત છે. એનાથી આત્મામાં વીતરાગ પરિણતિનો અંશ ઊભો થાય છે, જેની
શુભાશુભ ભાવમાં રહેવું તે પરસમય. આત્મામાં રહેવું તે સ્વસમય.
