________________
શ્રી શાંતિનાથજી , 670
છોડીને દેહભાવમાં વર્તે છે ત્યાં સુધી તેને સાચી શાંતિ થવી દુર્લભ છે. જીવનમાં જે કાંઈ કરવાનું છે કે જે કાંઈ કહેવાનું છે તે સહજભાવમાં રહીને કરવાનું છે ને કહેવાનું છે.
ધન્ય તું આતમા જેહને, એવો પ્રશ્ન અવકાશ રે, ધીરજ મન ધરી સાંભળો, કહું શાંતિ પ્રતિભાસ રે.. શાંતિજિન.૨
અર્થ : હવે આ બીજી કડીમાં આનંદઘનજી મહારાજે પૂછેલા પ્રશ્નનો જાણે સાક્ષાત્ શાંતિનાથ પ્રભુ જવાબ ન આપતા હોય તેમ પ્રત્યુત્તરમાં કહે છે કે, “હે આત્મન્ ! તને ધન્ય છે કે શાંતિનું સ્વરૂપ જાણવા અંગેનો તને પ્રશ્ન ઉદ્ભવ્યો અને તે સ્વરૂપની તને જિજ્ઞાસા જાગી. તો હવે હું તને શાંતિનું પ્રતિભાસ એટલે શાંતિના પ્રતિબિંબ જેવું આબેહુબ યથાર્થ સ્વરૂપ કહું છું, તે તું ધીરજ રાખીને સ્વસ્થ ચિત્તે સાંભળી - વિવેચનઃ સંસારમાં રખડતા આત્માને શાંતિનું સ્વરૂપ જાણવાની ( જિજ્ઞાસા જાગવી એ બહુ મુશ્કેલ છે. દર્શનમોહ અર્થાત મિથ્યાત્વ મોહની મંદતા થયા સિવાય જીવને તત્ત્વની જિજ્ઞાસા જાગતી નથી. બધાજ કર્મોમાં સૌથી ભયંકર કર્મ હોય તો તે દર્શનમોહ છે જે જીવની સાચી સમજ ઉપર આવરણ ઉભું કરે છે. સમજરૂપી ચક્ષુ ઉપર પાટા બાંધી જીવને અનંતકાળથી રખડાવે છે. એક જ્ઞાની કહે છે કે આપણી ખોટી માન્યતા, આપણી ખરી ક્ષમતાને કુંઠિત કરે છે. - ઘરબાર છોડીને ત્યાગી બનેલા આત્માને પણ આત્મતત્ત્વની રૂચિ ન જાગવા દેનાર અને લોકેષણા વગેરેમાં ફસાવનાર આ ભયંકરમાં ભયંકર કર્મ દર્શનમોહ છે, જે જીવને પંડિત બનાવે છે છતાં તત્ત્વની રૂચિ જાગવા દેતું નથી.
જ્ઞાન આનંદનું લક્ષણ છે. એથી જ સંસારીનું જ્ઞાન સદા સુખને તલસે છે.
