________________
શ્રી ધર્મનાથજી
564
ગુલાબના ઝાડને લાગેલા કાંટાથી તે જ બચે કે જે ગુલાબના જેવો કોમળ છે. તેમાંથી તે જ નીકળી જાય કે જેનું દિલ કઠોર નથી, ને જે કદિ ગુસ્સો કરતો નથી; જે સદાય સત્યવાન, કોમળ ને નીતિવાન છે.
આ બધું કેમ બને? આવું કરવાથી ખુદા કેવી રીતે મળે? તેના જવાબમાં કવિ કહે છે કે –
હજારો ઓલીઆ મુરશીદ, ગયા માશુકમાં ડૂબી, ન ડૂળ્યા તે મુઆ એવી, કલામો સખ્ત ગાઈ છે.
હજારો ઓલીઆ, મુરશીદ એટલે સાધુ-ફકીરો માશુકમાં=ખુદામાં ડૂબી ગયા છે. ખુદાને મેળવવા તેમાં લીન થઈ ગયા છે અને જે ડૂબા નથી- લીન થઈ શક્યા નથી તે તેની ઝંખનામાં મર્યા છે એવા સખ્ત કલામો એટલે વચનો કહેવાયા છે. દરિયાના મોતી તો મરજીવાઓને જ મળે, બીજાને નહિ મળે અને મળશે તો તેને પારખીને હૈયાનો નવસેરો - હાર બનાવશે. ઉપાસનાયોગ કે જ્ઞાનયોગને પામેલા આત્માઓનું સામ્રાજ્ય કાંઈ જુદું જ હોય છે. જગતના સામાન્ય જીવો કરતાં તે જુદા જ તરી આવૅ છે. જગતને વિવાદમાં રસ હોય છે. યોગીને સંવાદ ગમે છે. . જગત સ્કૂલ અને વિનાશીમાં રાચે છે જ્યારે તેઓ અવિનાશી અને સૂક્ષ્મને ઝંખે છે. જગતને વાદળાઓ ગમે છે જ્યારે યોગીઓનેઉપાસકોને આકાશ રૂચિકર બને છે કારણકે મૂળમાં તેઓ સ્વયં ચિદાકાશ છે. ચિદાકાશના ઉપાસકોને આકાશ જ રૂચિકર બને. વળી ભીતરમાં છલોછલ પ્રેમ ભર્યો છે જે આકાશ જેવો વ્યાપક હોવાથી આકાશની જેમ સર્વત્ર ફેલાઈ જઈને સર્વ કાંઈને સમાવી લેવા ઉત્સાહિત છે.
વિનાશીપણું એ વિષ તત્ત્વ છે. અવિનાશીપણું એ અમૃત તત્ત્વ છે.
