________________
563
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
પણ કદમ બોસી છે એટલે લોકના પગ ચાટવા જેવું છે, એમ માનવું પડશે પણ તે જ ખરો પ્યાર છે કારણકે માશુકને-ખુદાને આપણી કસોટી કરવાનો હક્ક છે. છતાં જે માણસ પાર ઉતરશે તેને કયામતના દિવસે જરૂર ન્યાય મળશે જ.
ખરા પ્રેમની પ્રતીતિ કરાવીને કવિ દાખલાઓ આપે છે કે એ પ્રેમ કેવો છે? તો કહે છે કે શમા એટલે દીવો-બત્તી તેની ઉપર પરવાના એટલે પતંગિયું પડીને ભસ્મ થાય છે અથવા તો તેને મેળવવા ફના થવા તૈયાર થાય છે. તે ન મળે ત્યારે ઊંચેથી પડી જાન આપી દે છે. તે જ ખરો પ્રેમ છે કારણ કે જે અગમ છે તે સાધારણ પ્રયત્ન ન મળે, ન જંણાય તેને ગરમ કરવામાં મેળવવામાં ફના થવું, એમાં જ ખરી મઝા છે. શોધેલું મળે એ મઝા નથી પણ શોધવાની મહેનત એ જ મઝા છે એવો અનુભવ કોને નથી થયો?
વળી જે આપણું છે તેને બીજાની ખાતર ફના કરવું-જતું કરવું અને આપણે ફના થઈ જવું તેમાં જ બાદશાહી છે. દેનાર બાદશાહ છે સંઘરનાર કંજુસમાં ખપે છે. મરવામાં જ જીવવાનો મંત્ર છે. જે ખરો મરશે તે જ ખરો જીવશે એવું જ જાણે દીલબર એટલે માશુકની દુહાઈ એટલે ફરમાન ન હોય એવું લાગે છે !
ઝેરનો પ્યાલો તું ઝટ શોધી લે ! માશુકના હાથથી તેને પીવો તેમાં જ ખરો સાર રહેલો છે કારણકે તેમ કરવાથી જ ખુદા મળે !
હંમેશા માશુકની પાછળ દિલ તડપ્યા કરે એ જ તેને મળવાનો રસ્તો જાહેર કરે છે. કેમકે તે સાંઈ ! તડપલા કરતાં જ્યારે તુટી પડીએ ત્યારે તેમાં માશુક ખડી થાય છે. મરણતુલ્ય મહેનત કરે પછી જ ખુદા મળે.
અકિંચન બહારથી અને નિરીક અત્યંતરથી થવું.
