________________
553
હૃદય નયન નિહાળે જગધણી
આપણી શુદ્ધાત્માની જ્યોત જલે એટલે અંદર પ્રકાશ થાય, જેથી કરીને આપણા અંદરના બધાં જ કર્મનો હિસાબ દેખાય-આપણી ભૂલો દેખાય એટલે ભગવત્ ભાવ ખુલતો જાય. નિરંતર આત્મજાગૃતિ અર્થાત્ હું દેહ-ઇન્દ્રિય-નામ-રૂપાદિ સ્વરૂપે નથી પણ જ્ઞાનાનંદથી પરિપૂર્ણ આત્મા છું! આવો નિરંતર ખ્યાલ તેમજ વ્યવહારમાં સર્વત્ર લઘુત્તમભાવથી વર્તન; આ બે આવેથી જ્ઞાનીની આજ્ઞાનું યથાર્થ પાલન થાય છે. તેનાથી જગદીશની જ્યોતિ વધુને વધુ ખૂલે છે. તે ખૂલતા સર્વત્ર પોતાના જ દોષો દેખાતા અને જગત નિર્દોષ જણાતા સંયોગોનો સમભાવે નિકાલ થતો રહે છે એટલે આગળ ઉપર જઇને જે શુક્લધ્યાન પામવાનું છે, ક્ષેપકશ્રેણી માંડવાની છે, તેનો પાયો મજબુત થાય છે. જેટલી સભાનતા રહે તેટલું પોતાનામાં પરિણમન થાય છે. પોતાનામાંથી પોતાનામાં પરિણમન કરવું એ છે શુદ્ધોપયોગ.
આજે આપણે બુદ્ધિથી જીવીએ છીએ. સંસાર બુદ્ધિથી ચાલે છે પણ બુદ્ધિ એટલે ઉછીનો લીધેલો આગલા ભવનો પ્રકાશ. તે બુદ્ધિને મિટાવી પ્રજ્ઞાને પ્રગટાવી આત્મઐશ્વર્ય ખીલવવાનું છે. આત્માની અનંતશક્તિઓનું ઉર્તીકરણ અને પ્રગટીકરણ એ જ આત્મ ઐશ્વર્ય છે એ જ જગદીશની જ્યોતિ છે.
આ જ્યોતિ જ્યાં સુધી દબાયેલી રહે છે ત્યાં સુધી ઉપયોગ ઉપર સંયોગોની અસર રહે છે અને જેટલી સંયોગોની અસર રહે તેટલો તેનો નિકાલ ના થયો એમ કહેવાય. શુદ્ધાત્મ સ્વરૂપ એ જ પરમાત્મ સ્વરૂપ છે અને તે દુનિયાની તમામ અસરોથી મુક્ત છે, એનો અનુભવ આ મનવચન અને કાયાના ખોખામાં રહીને જ કરવાનો છે. જગદીશની જ્યોતિને આ દેહરૂપી પિંજરમાં રહીને જ પ્રગટ કરવાની છે. આ જ્યોતિને પ્રગટાવવામાં
અજ્ઞાન અને મોહને મિત્રતા છે. જ્ઞાન અને મોને દુશ્મનાવટ-શત્રુતા છે.
