________________
શ્રી ધર્મનાથજી
526
ધરમ જિનેશ્વર ચરણ ગ્રહ્યા પછી, કોઈ ન બાંધે હો કર્મ જિનેશ્વર. ધર્મ જિનેશ્વર..૨
અર્થ : જગન્ના સર્વ જીવો “ધરમ-ધરમ' એમ શબ્દોચ્ચાર કરતા થકા ફરે છે પણ હે પ્રભો ! તેઓ ધર્મનું રહસ્ય જાણતા નથી કારણકે શ્રીધર્મનાથ ભગવાનના ચરણોનું શરણ લીધા પછી કોઈ પણ જીવ ક્લિષ્ટકર્મનો બંધ કરતો નથી.
વિવેચનઃ ધર્મતત્ત્વને પામવા અર્થે હું ધર્મ કરું છું, એમ અનાદિથી જીવ ધર્મ કરણી કર્યાની પ્રસિદ્ધિના ગાણા ગાતો આજ સુધી આવ્યો છે. એમ અનાદિ અનંતકાળથી ધર્મકરણી કરીને આખું વિશ્વ ફરી આવ્યો. ચૌદ રાજલોકમાં બધે જ જઈ આવ્યો પણ ધર્મતત્ત્વની પ્રાપ્તિ ન જ થઈ, મહેનત બધી એળે ગઈ. એનું શું કારણ? (ધરમ ન જાણે હો મર્મ જિનેશ્વર) ધર્મના મર્મને પામ્યો જ નહિ.. .
શરીર, ઈન્દ્રિય, વાણી, વિચાર, વર્તન, શ્વાસોશ્વાસ, મન, બુદ્ધિ, ચિત્ત, અહંકાર આ બધા વિનાશી તત્ત્વો છે. કર્મના ઉદયે વળગેલો વળગાડ છે. તેનાથી ભિન્ન એવો આત્મા, જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર ત્રણેના અભેદ પરિણમન સ્વરૂપ છે અવિનાશી છે, અખંડ છે. તે અવિનાશી તત્વને પામવામાં આવે-પ્રગટ કરવામાં આવે, તો જ ધર્મ કર્યો કહેવાય. પ્રકૃતિના ધર્મોને પોતાના માનીને તેને અનંતકાળથી ધર્મનું આચરણ કર્યું, છતાં સંસારથી છુટ્યો નહિ પણ બંધાયેલો ને બંધાયેલો જ રહ્યો.
મોક્ષ પામવા પ્રત્યક્ષ જ્ઞાનીની આજ્ઞાને આરાધવી જોઈએ. જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ જ્ઞાની પાસેથી થવી જોઈએ. શાનીની આજ્ઞાનો આરાધક અંતર્મુહૂર્તમાં
સ્વભાવ, રાગ સહન કરી શકતો નથી. વીતરાગતા, અંધકાર સહન કરી શકતી નથી. માટે જ વીતરાગતા
બાસા ગુણ સ્થાનકના અંતે દર્શનાવરણીય, જ્ઞાનાવરણીય અને અંતરાયકર્મોને ખતમ કરે છે.
