________________
શ્રી અનંતનાથજી
502
બધાંય કરવાપણું બતાડે છે પણ, કરવાપણામાંથી છૂટી જઈને, ઠરવાપણામાં રહેવાનું કોઈ બતાવતા નથી. સક્રિયતા એ કાંઈ જીવનું સ્વરૂપ નથી. જીવનું સ્વરૂપ તો અક્રિયતા છે. જીવ શ્રમ કરવા નથી ઈચ્છતો. એ તો, આશ્રમમાંથી વિશ્રામમાં જવા ઈચ્છે છે. એ કરવાપણાની મજુરીમાંથી હોવાપણાની શેઠાઈમાં જવા ચાહે છે. એને અલ્પવિરામ નહિ પણ, પૂર્ણવિરામ ઈષ્ટ છે.
માત્ર ક્રિયાના કરવાપણાના ફળમાં તો, કર્તાપણા અને ભોક્તાભાવના પરિણામથી અનેકાનેક મરણ કરવારૂપ, અનેક અંતમાં પરિણમનારું જે ફળ મળે છે; તે તેની નજરે ચઢતું નથી. ભવભ્રમણનું દુઃખ એના લક્ષમાં આવતું નથી. અનેક અંતને આણનારા ફળને દેનારી, અર્થાત્ ભવોભવના મોતને નોતરનારી ક્રિયા કરી, બિચારા રાંકડા જીવો, ચાર ગતિમાં અને ચોર્યાસી લાખ યોનિમાં, મારે રખડવું પડશે, તેના કોઈ લેખાજોખા કરતાં નથી, કે તેનો હિસાબ પણ માંડતાં નથી. - ભવભ્રમણના કોઈ લેખાજોખા છે નહિ અને ભવદુઃખની કોઈ ગણતરી પણ નથી. એથી જ એક જ વખતના અંતને આપનારી, નિર્વાણ પમાડીને, દેહ. અને દેહપણાથી છોડાવી અજન્મા બનાવનારી, બીજો દેહ ધારણ નહિ કરવો પડે; એવી કર્તા-ભોક્તા ભાવને ટાળનારી, જ્ઞાતાદૃષ્ટાભાવમાં રાખનારી અને સ્વરૂપમાં ઠારનારી સ્વરૂપક્રિયા થતી નથી. માટે જ ચાર ગતિના ભવભ્રમણના દુઃખથી છૂટાતું નથી અને સાદિ-અનંત ભાંગાનું, સંપૂર્ણ, સ્વાધીન, સ્થાયી, સર્વોચ્ચ સુખ પમાતું નથી. - વિષ, ગરલ કે અનનુષ્ઠાનની સંમૂર્ણિમ ક્રિયા થાય છે, તેથી ભવનિસ્તાર થતો નથી. તહેતુ અને અમૃતક્રિયા કરી, અપવર્ગનું સુખ પાતું નથી. પ્રત્યેક શુભ કે અશુભ ક્રિયાનું ફળ છે. પરંતુ ક્રિયામાંથી પાછું
ભૂખ ઓછી કરો તો ભીખ ઓછી થાય.
