________________
૨૧૫
સકલતીર્થ વંદના
યોજન ઊંચાં છે. II૪-૫|| આ દરેક જિનભવન કે ચૈત્યમાં સભાસહિત ૧૮૦ જિનબિંબો છે. એ રીતે સર્વે મળીને એકસો બાવન ક્રોડ, ચોરાણું લાખ, ચુંમાલીસ હજા૨, સાતસોને સાઈઠ (૧,૫૨,૯૪,૪૪,૭૬૦) વિશાળ જિન પ્રતિમાઓને યાદ કરી હું તેને ત્રણેય કાળ પ્રણામ કરું છું. [૬-૭ના
વિશેષાર્થ :
આ સંપૂર્ણ વિશ્વ ૧૪ રાજલોક પ્રમાણ છે. તેમાં સામાન્યથી ઉપરના (૯૦૦ યોજન ન્યૂન) સાત રાજલોકને ઊર્ધ્વલોક અને નીચેના (૯૦૦ યોજન ન્યૂન) સાત રાજલોકને અધોલોક કહેવાય છે. મધ્યમાં તિÁલોક આવેલો છે.
ઊર્ધ્વલોકમાં ૧૨ દેવલોક વગેરે દેવતાઓના આવાસ છે. તેમાં સૌધર્મ નામનો પ્રથમ દેવલોક છે. જેનો અધિપતિ સૌધર્મ ઇન્દ્ર છે. આ દેવલોકમાં બત્રીશ લાખ વિમાનો છે. જેમાં ફુલની શય્યા ઉ૫૨ દેવોનો જન્મ થાય છે. તેઓને મનુષ્ય આદિની જેમ ગર્ભાવાસ હોતો નથી. જન્મતાની સાથે જ તેઓ સોળ વર્ષના યુવાન જેવી કાયા ધરાવે છે અને મરતા સુધી તેમની કાયા એવીને એવી જ રહે છે. તેમનું પુણ્ય એવું હોય છે કે તેમને વસ્ત્ર, પાત્ર, અલંકાર, ખાદ્ય આદિ ભૌતિક સામગ્રી માટે કોઈ પ્રયત્ન કરવો પડતો નથી. તેઓ જે વસ્તુનું સ્મરણ કરે ત્યાં તે વસ્તુ હાજર થઈ જાય છે. વિશિષ્ટ રચનાઓથી યુક્ત તેમના વિમાનોની દિવાલ ઉપર સતત નાટકો ચાલું હોય છે અને એક નાટક ઓછામાં ઓછું બે હજાર વર્ષ ચાલે છે. આ ઉપરાંત ત્યાં અનેક રમણીય ક્રીડાંગણો બાગ, બગીચા ને વાવડીઓ હોય છે. વૈક્રિય શરીર ધરાવતા આ દેવો ધારે તેવું રૂપ કરી શકે છે, ઇચ્છે ત્યાં જઈ શકે છે અને તેમને ભવસંબંધી અવિધ કે વિભંગજ્ઞાન હોય છે.
આ રીતે ભૌતિક સુખની રેલમછેલમાં મહાલતા દેવો જો સાવધાન ન રહે તો વિષય-કષાયની જાળમાં ફસાઈને પુનઃ દુઃખની પરંપરા ભોગવવા સંસારમાં ભટકવા ચાલ્યા જાય છે; પરંતુ જે દેવો જિનભક્તિ આદિમાં જોડાય છે, તેઓ ભોગોની વચ્ચે પણ કાંઈક આધ્યાત્મિક વિકાસ સાધી શકે છે.
દેવલોકના દહેરાસરોનું વર્ણન :
દેવો જિનભક્તિ કરી અનાદિના કર્મમલને હળવો કરી શકે તે માટે દેવલોકના દરેક વિમાનમાં એક એક જિનભવન હોય છે. જે ૧૦૦ યોજન લાંબા, ૫૦ યોજન પહોળા અને ૭૨ યોજન ઊંચા હોય છે. આજના પ્રચલિત માપો પ્રમાણે કહીએ તો દેવલોકનું એક દહેરાસર લગભગ ૧૨૦૦ કિ.મી. લાંબું, ૬૦૦ કિ.મી પહોળું અને ૮૬૪ કિ.મી ઊંચું હોય છે. અત્યારનું આપણું કોઈ શહેર પણ આટલું મોટું નથી.