________________
૧૫૦
સૂત્રસંવેદના-૫
ભેટ આપેલા. આ પટ્ટ-હસ્તિ તથા દેવતાઈ કુંડલોને મેળવવા તેમના વડિલ બંધુ કોણિકે પત્નિના આગ્રહથી તેઓની સાથે યુદ્ધ કર્યું. વડિલ ભાઈ સાથે યુદ્ધ ન કરવું પડે માટે આ બે ભાઈઓ પોતાના મામા ચેડા રાજાને ત્યાં પહોંચી ગયા. ત્યાં કોણિકે મામા સાથે પણ યુદ્ધ કર્યું. ખરેખર ! ઇચ્છા પ્રબળ બને અને ગર્વ જ્યારે માનવીના મન પર સવાર થઈ જાય છે, ત્યારે વિવેક ટકી શકતો નથી.
સેચનક હાથી પોતાના સ્વામીને અત્યંત વફાદાર હતો. તેના સહારે આ બે ભાઈઓએ કોણિકના સૈન્યને ધૂળ ચાટતું કરી દીધું હતું. તેથી કોણિકે અંગારા ભરેલી એક ખાઈ તૈયાર કરી. સેચનક હાથીને આની જાણ થઈ ગઈ, તેથી આ બન્ને ભાઈઓના પ્રાણ બચાવવા તેણે તેઓને દૂર ફંગોળી પોતે ખાઈમાં ઝંપલાવી દીધું. પોતાના સ્વામીના જીવન કાજે પોતાનું જીવન સમર્પણ કરનાર વિનયી, વફાદાર અને પ્રિય હાથીના મૃત્યુથી બન્ને ભાઈઓને વૈરાગ્યે થયો. શાસન દેવતાએ બને ભાઈઓને યુદ્ધભુમિમાંથી ઊપાડી પ્રભુ વાર પાસે મૂક્યા. પ્રભુ પાસે દીક્ષા લઈ બન્ને ભાઈઓ સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનમાં દેવ થયા. એક પશુમાં પણ કેવી ગુણસંપત્તિ! કૃતજ્ઞતાથી પ્રાણની આહુતિ આપી પણ સ્વામીભક્તિને આંચ ન આવવા દીધી. કેવા હશે એ પુણ્યશાળી પુરુષો જેમને કૃતજ્ઞતા આદિ ઉચ્ચ ગુણવાળા માનવીથી પણ અધિક સેવકો મળ્યા. ધન્ય છે આવા મહાત્માઓ જેઓ વૈરના સ્થાને વૈરાગ્યને પ્રગટાવી ગુણસંપત્તિના સ્વામી બન્યા.'
“અંતરમાં સાચો વૈરાગ્ય જાગ્યો ત્યારે દેવોએ જેમને વીતરાગ પ્રભુ પાસે પહોંચાડ્યો તે મહાત્માઓના ચરણોમાં મસ્તક ઝૂકાવી ઇચ્છું કે, તેમના જેવો વૈરાગ્ય અને વીતરાગનો સંગ મને પણ મળે. સાથે જ સેચનક હાથમાં હતો તેવો કૃતજ્ઞતાનો
ગુણ પણ માસમાં વિકસો;” ૨૨. સુવંસUT - શ્રી સુદર્શન શેઠ
શીલ, સદાચાર, સજ્જનતા અને દયાની મૂર્તિ એટલે સુદર્શન શેઠ. તેઓ બાર વ્રતધારી શ્રાવક હતા. તેમના રૂપથી મોહિત થઈ એકવાર કપિલાદાસીએ પોતાની વાસના પૂરી કરવા તેમની પાસે ભોગની માગણી કરી. ત્યારે સ્વદારા સંતોષવ્રતધારી શ્રી સુદર્શનશેઠ, કુશળતા પૂર્વક “હું નપુંસક છું' એમ કહી, તેની મોહજાળમાંથી છટકી ગયા. વાસ્તવિક રીતે તેઓ પરસ્ત્રી માટે નપુંસક જ હતા એટલે તેઓ ખોટું બોલ્યા નહોતા.