________________
આયરિય-ઉવજ્ઝાએ સૂત્ર
સૂત્ર પરિચય :
આ સૂત્રમાં આચાર્ય ભગવંતથી માંડીને સર્વ જીવો સાથે ક્ષમાપના કરવામાં આવેલી હોવાથી તેને ‘વામળા સૂત્ર’ કે ‘માર્યાદ્રિ ક્ષમાપના સૂત્ર' પણ કહેવાય છે.
મોક્ષપ્રાપ્તિની સાધનામાં કોઈપણ જીવ પ્રત્યે થયેલો કાષાયિક પરિણામ અત્યંત બાધક છે. આથી જ આ સૂત્ર દ્વારા જગતના સર્વ જીવોનું સ્મરણ કરીને તે સર્વ જીવો પ્રત્યે કોઈપણ પ્રકારનો કષાય મનમાં થયો હોય, વચન કે કાયાથી કોઈને દુઃખ પહોંચાડ્યું હોય તો તે સર્વ અપરાધને યાદ કરી, તેની ક્ષમા માંગી, મનને મોક્ષના અનન્ય ઉપાયરૂપ સમભાવમાં સ્થિર ક૨વાનું છે.
જૈનશાસન કેટલું વિશાળ છે અને કેટલા સૂક્ષ્મભાવો બતાવે છે, તેનો સુંદર પરિચય આ સૂત્રથી થાય છે. ‘આત્મવત્ સર્વભૂતેષુ’ નો ધબકાર અહીં જોવા મળે છે. જેવો હું છું તેવા જ જગતના સર્વ જીવો છે. કોઈનું પણ અયોગ્ય વર્તન મને નથી ગમતું તો મારું અયોગ્ય વર્તન કોઈને કેવી રીતે ગમે ? આથી જ રાગ, દ્વેષ, ક્રોધ, માન, માયા કે લોભ વગેરે કોઈપણ પ્રકારના કષાયને આધીન થઈ મારાથી કોઈપણ જીવ સાથે અયોગ્ય વર્તન થયું હોય કોઈપણ પ્રકારે અપરાધ થયો હોય તો તે જીવ પાસે માફી માંગી તે જીવ સાથે મૈત્રીનો સંબંધ બાંધવો તેમાં જ મારું હિત છે, એવી ભાવના આ સૂત્રના એક એક શબ્દમાં જોવા મળે છે.
