________________
શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર - પરિચય
પરમાર્થગંભીર, પરમ ભાવદશા પ્રેરક આ દિવ્ય સર્જનમાં શ્રીમદે છ પદનો મૂળ વિષય સમજાવીને, આત્માની સિદ્ધિનો માર્ગ સર્વ મુમુક્ષુ જીવો માટે અનાવરિત કર્યો છે. “આત્મા છે', 'તે નિત્ય છે', ‘તે કર્મનો કર્તા છે', “તે કર્મનો ભોક્તા છે', “મોક્ષ છે' અને “મોક્ષનો ઉપાય છે' - આ છે પદની જ્ઞાની પુરુષના અભિપ્રાય અનુસાર અવિરુદ્ધ શ્રદ્ધા થાય તો જીવ સમ્યગ્દર્શન પામી, સર્વ દુઃખથી મુક્ત થાય એવા ઉત્તમ અંતર-આશયથી આ મહાન શાસ્ત્રની રચના થવા પામી છે. જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતરૂપ આ છ પદનું તત્ત્વજ્ઞાન જૈન શાસ્ત્રોમાં વારંવાર ચર્ચાયું જ છે. અનંત તીર્થકરો જે તત્ત્વનો બોધ કરી ગયા છે, તે જ તને શ્રીમદે આ શાસ્ત્રમાં સરળતાથી સમજાવ્યું છે અને એ રીતે તીર્થકરોના માર્ગની પ્રભાવના કરી છે.
૧૪૨ ગાથાના “શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર'માં છ પદના મૂળ વિષયને સમજાવતાં પહેલાં શ્રીમદે પીઠિકારૂપે પ્રથમ ૪૨ ગાથાઓમાં અનેક પ્રયોજનભૂત બાબતો સ્પષ્ટ કરી છે. મંગળાચરણથી શરૂ કરી સ્વચ્છંદત્યાગપૂર્વક વિનયમાર્ગની અનિવાર્યતા સમજાવી, “આત્મસિદ્ધિ'રૂપ કલ્પવૃક્ષનું બીજ વાવતાં પહેલાં મતાર્થીપણાનું નિકંદન કાઢવા શ્રીમદે આત્મલક્ષવિહોણા મતાથી જીવનાં લક્ષણો સુવ્યવસ્થિતપણે પ્રકાશ્યાં છે. ક્રિયાજડ અને શુષ્કજ્ઞાની એમ બન્ને પ્રકારના મતાર્થી જીવોનાં સમુચ્ચય લક્ષણો વર્ણવી, તે જીવોને મતાર્થીપણું ત્યજવાનો અને આત્માર્થીપણું ભજવાનો ઉપદેશ કરી, તેમણે આત્માર્થી જીવનાં લક્ષણોનું માર્મિક કથન કર્યું છે. સુવિચારણા
૨૯
