________________
પૂજ્ય શ્રી અંબાલાલભાઈ
ટુકડે ટુકડે ખવાતા એ પાઉંમાં તેમને ખૂબ રસ આવતો. પરંતુ એક દિવસ તેમના એક સાથીદારને ઊલટી થઈ અને તે વમનમાં પાઉંના થોડા અર્ધ ચવાયેલા ટુકડા પણ નીકળીને પડ્યા હતા. વિક્ટરે જોયું કે હજુ તો તેની ઊલટી પૂરી થઈ નહોતી અને ભૂખમરાના ભયથી તે પોતાના જ વમનમાંથી એ ટૂકડા વીણીને ખાઈ ગયો! વિક્ટર લખે છે કે એ દશ્ય જોયા પછી મને પાઉં પર એવી સૂગ ચડી ગઈ હતી કે જીવનમાં ક્યારેય તેમાં રસ લાગ્યો નહીં. એક નાનકડા પ્રસંગે ભોજનમાંથી રસ કઢાવી નાખ્યો.
આમ, પરપદાર્થમાંથી મળતો સ્વાદ કાલ્પનિક છે. કલ્પના જીવે પોતે નાંખી છે. આ કલ્પનાને આધારે પદાર્થનું સાચું સ્વરૂપ પકડાશે નહીં. પદાર્થનું સાચું દર્શન તો સાક્ષિત્વની ક્ષણોમાં થાય છે. પણ તે પહેલાં જ્ઞાનીના બોધનો વિચાર કરવાથી પદાર્થનું સ્વરૂપ સમજાતું જાય છે. પદાર્થનું સ્વરૂપ યથાર્થપણે સમજવા માટે પ્રથમ તો પોતાના મનનું સ્વરૂપ સમજાવું જોઈએ. મનને સમજાવવું તો મુશ્કેલ છે જ પણ મનને સમજવું પણ બહુ અઘરું છે, કારણ કે તેને ખોટી આદત પડી ગઈ છે. પદાર્થ ઉપર રંગ નાંખીને તેને જોવાનો ખોટો અભ્યાસ પડી ગયો છે. આ અભ્યાસ તોડવો પડશે. આ ટેવ બદલવી પડશે. તે માટે ખૂબ શ્રદ્ધા, નિષ્ઠા અને સાહસ જોઈશે. શરૂ શરૂમાં તો અશક્યવત્ લાગશે, કારણ કે મન ખોટું કરે છે એવું લાગતું જ નથી. પણ નિરંતર મનની ચાલનું નિરીક્ષણ કરતા રહેવાથી મનની કરામત સમજાતી જાય છે અને તેથી પછી મનની જાળમાં ફસાવાનું બનતું નથી.
૧૭૫
