________________
પૂજ્ય શ્રી અંબાલાલભાઈ
કોઈ જ સંબંધ ન હોત, એ વિષે તમે અજ્ઞાત હોત તો તો બહાર કે અંદર, કશેય તેની શોધ કરવાનો પ્રશ્ન જ ક્યાં રહેત? પરંતુ ઊંડાણમાં કોઈક સંબંધ છે. દૂર દૂર ક્યાંક દીપક બળે છે તેનો ટમટમાટ છે.
સુખ વિષેની ભ્રાંતિથી બહિરવૃત્તિ.
ક્યારેક તમે સંગીત સાંભળતાં સુખનો અનુભવ કરો છો અને તેથી માની લો છો કે સંગીતથી સુખ છે. પરંતુ આ સાચું નથી. ખરું જોતાં તો સંગીત સાંભળતાં, તેમાં ડૂબી જતાં સંકલ્પ-વિકલ્પની મંદતા થાય છે કે કોઈ વાર કંઈક અંતર્મુખતા સધાય છે અને તેનું સુખ તમે અનુભવો છો. સંગીત તો માત્ર એક બહાનું છે. સંગીતના કારણે તમે ભૂલી શક્યા, આ સંસાર, આ દેહ, અહંકાર, ચિંતાઓ. જગતના આ વિસ્મરણથી તમને ઉપશમસુખની ઝલક મળી, સત્ તરફ સન્મુખતાનાં દ્વાર ખૂલ્યાં અને તેથી તમને શાંતિ અને નવીનતા, નવીનતા છતાં અનુત્તેજનાનો અનુભવ થયો. વાસ્તવમાં સંસારના વિસ્મરણ સાથે સ્વયંનું સ્મરણ સધાય ત્યારે જ શાંતિની, સુખની ઝલક મળે છે.
સંગીતથી સુખ નથી મળતું પણ ભીતર જવાથી સુખ મળે છે. સંગીત તો માત્ર એક બહાનું છે. પરંતુ તમારી આંખ બહાર છે, તમારું ચિંતન બહુ જ સ્થળ છે. પરિણામે એ ભાન નથી પડતું કે આ સુખનું કિરણ ભીતરથી પ્રગટ્યું છે અને તેથી એમ માની લેવાય છે કે એ બહારથી આવ્યું છે.
૧૫૭
