________________
सर्वादिः पथ्यङ्ग-कर्म-पत्र - पात्र - शरावं व्याप्नोति ७|१|९४॥
સર્વ નામ છે પૂર્વપદ જેનું અને ચિનું અા વર્ગનું પત્ર પાત્ર તથા શરાવ નામ છે ઉત્તરપદ જેનું એવા દ્વિતીયાન્ત નામને વ્યાપ્નોતિ અર્થમાં ના પ્રત્યય થાય છે. સર્વપર્યં વ્યાપ્નોતિ; સર્વા व्याप्नोतिः सर्वकर्माणि व्याप्नोतिः सर्वपत्राणि व्याप्नोतिः सर्वपात्राणि व्याप्नोति ने सर्वशरावान् व्याप्नोति ॥ अर्थभां सर्वपथ सर्वाङ्ग સર્વવત્ સર્વપત્ર સર્વપાત્ર અને સર્વજ્ઞાવ નામને આ સૂત્રથી ન પ્રત્યય. વષઁ૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ૬ નો લોપ. નૌપ૬૦ ૭૪-૬૧' થી અન્ય અનુ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સર્વથીનો रथः सर्वाङ्गीणस्तापः सर्वकर्मीणो ना; सर्वपत्रीणो यन्ता; सर्वपात्रीणं મબુ અને સર્વશાવીળયોવન આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- સર્વ માર્ગને વ્યાપ્ત કરનાર ૨૧. સર્વાંગી તાવ. સર્વકાર્ય કરનાર મનુષ્ય, સર્વવાહનોને ચલાવનાર સારથી. બધા પાત્રમાં રહેલ ખાવાનું. બધાં કોડિયામાં રહેલ ભાત. તર્વાસો શ્યાપ આ વિગ્રહમાં કર્મધારયસમાસ. ‘૦ ૭-૩-૭૬' થી જ્ઞ સમાસાન્ત પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી સર્વપય નામ બને છે.] ॥૧૪॥
;
आप्रपदम् ७।१।९५ ॥
આ પ્રવવાનું વાદ્માનું] આ અર્થમાં અવ્યયીભાવસમાસાદિ કાર્યથી આપ્રપ નામ બને છે. દ્વિતીયાત્ત આપ્રવત્ નામને વ્યાપ્નોતિ અર્થમાં ના પ્રત્યય થાય છે. આપ્રપનું વ્યાનોતિ આ અર્થમાં આપ્રપદ્ નામને આ સૂત્રથી ના પ્રત્યય. ‘વર્ષે ૭-૪-૬૮' થી અન્ય અ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી આમ્રપવીનઃ પટઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ–પદના અગ્રભાગ સુધી અથવા પદના અગ્રભાગથી સંબન્ધ છે જેનો એવું કહું. ॥
૪૬
