________________
નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી પ્રૌષ્ઠવાવ અને મદ્રાવો ૬૦ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- પ્રોષ્ઠપદા નક્ષત્રમાં ઉત્પન્ન • છોકરો. ભદ્રપદા નક્ષત્રમાં ઉત્પન્ન છોકરો. ॥૧॥
અંશાતો ૭૧૪૫૧૪/
ચિત્ કે નિત્ તદ્ધિત પ્રત્યય પરમાં હોય તો અંશવાચક નામની પરમાં રહેલા ઋતુવાચક નામ સ્વરૂપ ઉત્તરપદના સ્વરોમાંના આદ્યસ્વરને વૃદ્ધિ આદેશ થાય છે. પૂર્વાસુ વર્ષાતુ ભવઃ આ અર્થમાં પૂર્વવર્ષા નામને વર્ષાòમ્યઃ ૬-૩-૮૦' થી ગ્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી વર્ષા નામના આદ્યસ્વર મૈં ને વૃદ્ધિ આ આદેશ. અવર્ષે ૭-૪-૬૮° થી અન્ય આ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી પૂર્વવાર્ષિક આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- પૂર્વવર્ષોમાં થનાર. અંશાવિતિ વિષ્ણુ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ અંશાર્થક જ નામથી પુરમાં રહેલા ત્વર્થક નામ સ્વરૂપ ઉત્તરપદના આદ્ય સ્વર); તેનાથી પરમાં ગિતુ કે ખિ તદ્ધિત પ્રત્યય હોય તો વૃદ્ધિ થાય છે. તેથી સુવર્ણાસુ મવઃ આ અર્થમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ સુવર્વા નામને ફળ્ [] પ્રત્યય. અવળેં ૭-૪-૬૮' થી અન્ય આ નો લોપ. નૃષિઃ૦ ૭-૪-૧' થી આદ્યસ્વર ૩ ને વૃદ્ધિ બૌ આદેશ..વગેરે કાર્ય થવાથી સૌવર્જિન આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં અંશાર્થક નામથી પરમાં ઋત્વર્થક ઉત્તરપદ ન હોવાથી તેના આદ્ય સ્વરને આ સૂત્રથી વૃદ્ધિ થતી નથી. અર્થ— સારી વર્ષાઋતુમાં થનાર. ॥૪॥
સુ—સર્વાર્થાત્ રાષ્ટ્રસ્ય ૭|૪|૧૧||
સુ, સર્વ અને અર્ધ નામથી પરમાં રહેલા રાષ્ટ્રાર્થક નામ સ્વરૂપ ઉત્તરપદના સ્વરમાંના આદ્યસ્વરને; ગિતુ કે ખિત તદ્ધિત પ્રત્યય પરમાં હોય તો વૃદ્ધિ થાય છે. સુગ્વારેપુ ભવઃ,
२७५
