________________
नञव्ययात् सङ्ख्याया डः ७|३|१२३ ॥
નગ્[] અને અવ્યયથી પરમાં રહેલો સખ્યાવાચક શબ્દ અન્તમાં છે જેના એવા તત્પુરુષસમાસને સમાસાન્ત = [5] પ્રત્યય થાય છે. ન વા આ વિગ્રહમાં નસ્ ૩-૧-૧૧૪ થી તત્પુરુષસમાસ. નિયંત્રિંશતઃ આ વિગ્રહમાં માત્યવ૦-૩-૧-૪૭૭ થી તત્પુરુષસમાસ, અવશત્રુ અને નિશ્રિંશત્ નામને આ સૂત્રથી સમાસાન્ત ૪ [s] પ્રત્યય. હિત્યન્ય૦ ૨-૧-૧૧૪' થી અન્ય અન્ તથા અત્ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી અવશા અને નિશ્રિંશ વડ્રાઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- દશથી ન્યૂન. તલવાર. અવ્યયના ગ્રહણથી જ નગ્ નું ગ્રહણ સિદ્ધ હોવા છતાં ‘નતત્પુ॰ ૭-૩-૭૧' થી પ્રાપ્ત પ્રતિષેધના બાધ માટે નગ્ નું પૃથક્ ઉપાદાન છે. ૧૨૩/
सङ्ख्याऽव्ययादङ्गुलेः ७।३।१२४॥
સીઁખ્યાવાચક નામ અને અવ્યયથી પરમાં રહેલો અશુદ્ધિ શબ્દ જેના અન્તમાં છે એવા તત્પુરુષસમાસને સમાસાન્ત ૪ [૧] પ્રત્યય થાય છે. ોનુત્ત્વો સમાહારઃ આ અર્થમાં સમા૦ રૂ૧-૧૧' થી દ્વિગુતત્પુરુષસમાસ. અને અહિો નિર્માતમું આ અર્થમાં પ્રાત્સવ૦ ૩-૧-૪૭° થી તત્પુરુષસમાસ. આ સૂત્રથી પતિ અને નિજ્ઞાતિ નામને સમાસાન્ત ૪ પ્રત્યય. ચિત્ત્તત્ત્વ૦ ૨-૧-૧૧૪' થી અન્ય ૬ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ચર્ અને નિન્નુમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- બે આંગળીઓનો સમુદાય. આંગળીઓથી નીકળેલું. ૧૨૪ના
२३६
