________________
થનાર. પ્ર ્ ધાતુને આ સૂત્રથી ૫ પ્રત્યય. િિત ૪-૩-૧૦’'થી ઉપાન્ય ઞ ને વૃદ્ધિ જ્ઞ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી ગ્રાહો મરવિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- મગર વગેરે જલચરો. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી રૂ પ્રત્યય ન થાય ત્યારે ઉપર જણાવ્યા મુજબ સ ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ગ્રહ: સૂચિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- સૂર્ય વગેરે ગ્રહો. આ સૂત્ર વ્યવસ્થિતવિભાષા સ્વરૂપ હોવાથી જે અર્થમાં જ્ઞ પ્રત્યય વિહિત છે, તે જ અર્થમાં વિકલ્પપક્ષમાં અવ્ વગેરે પ્રત્યય થાય છે- એવો નિયમ નથી- એ યાદ રાખવું. ઞ + સુ ધાતુને ઉપર જણાવ્યા મુજબ આ સૂત્રથી T પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી સમ્રાવ: આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં ળ પ્રત્યય આ સૂત્રથી ન થાય ત્યારે ઉપર જણાવ્યા મુજબ ઞ ્ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી આમ્રવ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - અધિક ઝરનાર. અનુપસવિતિ વિમ્= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ અનુપસર્ગક જ ખ્વશ્ વગેરે ધાતુને તેમ જ ટુ ↑ મૂ પ્રદ્ અને બા + દ્યુ ધાતુને વિકલ્પથી જ્ઞ પ્રત્યય થાય છે. તેથી + બ્વર્ ધાતુને આ સૂત્રથી ળ પ્રત્યય ન થવાથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ લઘુ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી પ્રજ્વ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - બળનાર. ॥૬॥
અવદ-સા-સંજ્ઞોઃ ||૬૩/
ઞવ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા હૈં અને સૌ ધાતુને તેમ જ સમ્ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા પ્રુ ધાતુને (કત્તિમાં) જ્ઞ () પ્રત્યય થાય છે. સવ + હૈં ધાતુને આ સૂત્રથી ૫ પ્રત્યય. “નમિત્તો૦ ૪-રૂ-૧૧' થી ને વૃદ્ધિ ગર્ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી અવહાર: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- વહન કરનાર. સવ + સૌ ધાતુના સૌ ને ‘બન્તુ સન્ધ્ય૦ ૪-૨-૧’ થી ઞ આદેશ. આ સૂત્રથી જ્ઞ પ્રત્યય. ‘ઞાત૦ ૪-રૂ-રૂ' થી સા ના ઝા ને તે આદેશ.... વગેરે કાર્ય થવાથી અવસાયઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - જ્ઞાન કરનાર. સભ્ + સુ ધાતુને આ સૂત્રથી જ્ઞ પ્રત્યય. મૈં ના ૩
૩૬
