________________
करणाऽऽधारे ५।३।१२९॥
કરણ અને આધારમાં ધાતુને સનત્ પ્રત્યય થાય છે. ૩૬ ધાતુને આ સૂત્રથી કરણમાં અને ઘા ઘાતુને આ સૂત્રથી આધારમાં નિત્ય પ્રત્યય.
થો૦ ૪-રૂ-૪ થી ૩૬ ના રૂ ને ગુણ આદેશ. ઉષા અને થાન નામને સ્ત્રીલિંગમાં “ગે ર-૪-૧૮' થી કી પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી ષળી અને સજીધાની (“કૃતિ રૂ-9-૭૭' થી સમાસ) આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ ઈચ્છાનું સાધન. સતુ રાખવાનું પાત્ર 1928I/
पुन्नाम्नि घः ५।३।१३०॥
પુરુષની સંજ્ઞા (પુલિંગ - નામ) અર્થ ગમ્યમાન હોય તો ધાતુને કરણ અને આધારમાં ૬ (ક) પ્રત્યય થાય છે. રક્ત+છત્ ધાતુને કરણમાં અને ના+ઠ્ઠ ધાતુને (પત્ય સુત્યસ્મિ- આ અર્થમાં) આધારમાં આ સૂત્રથી ઇ () પ્રત્યય. “નામનો૦ ૪-૩-૧' થી ૪ને ગુણ એ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી તેંચ્છઃ અને જર: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ હોઠ. ખાણ. પુમિતિ મુિ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પુરુષની જ સંજ્ઞા (સંજ્ઞા માત્ર નહિ) અર્થ ગમ્યમાન હોય તો ધાતુને કરણ અને આધારમાં ૧ પ્રત્યય થાય છે. તેથી વિવિયની વિર્વયૉડાયા) અહીં સ્ત્રીસંજ્ઞા અર્થ ગમ્યમાન હોવાથી આ સૂત્રથી વિ+વિ ધાતુને ઘ પ્રત્યય ન થવાથી “રા. -રૂ-૨' થી મન પ્રત્યયાદિ કાર્ય થાય છે. અર્થ- ફુલોની છાબડી. નાનીતિ મુિ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ પુરુષની સંજ્ઞા સ્વરૂપ જ અર્થ (અર્થમાત્ર નહિ) ગમ્યમાન હોય તો કરણ અને આધારમાં ધાતુને ઘ પ્રત્યય થાય છે. તેથી પ્રદરો : અહીં સંજ્ઞા સ્વરૂપ અર્થ ગમ્યમાન ન હોવાથી પ્ર+ઠ્ઠ ધાતુને આ સૂત્રથી ૫ પ્રત્યય ન થવાથી ર૦ ૧-૩-૧૨૨' થી સન પ્રત્યયાદિ કાર્ય થાય છે. અર્થ-લાકડી. ll૧૩ના
૨૧૫
