________________
થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી તિ વગેરે પ્રત્યયોના સ્થાને જવું વગેરે આદેશ ન થાય ત્યારે અનુકમે વેત્તિ વિત્ત: વિન્તિ; વેત્નિ વિO: વિત્થ; વેનિ વિદ્યા અને વિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ: તે જાણે છે. તેઓ બે જાણે છે. તેઓ જાણે છે. તું જાણે છે. તમે બે જાણો છો. તમે જાણો છો. હું જાણું છું. અમે બે જાણીએ છીએ. અમે જાણીએ છીએ.
ब्रूगः पञ्चानां पञ्चाऽऽहश्च ४।२।११८॥
દૂ ધાતુની પરમાં રહેલા તિર્ તમ્ ત્નિ સિન્ અને થ આ પાંચ પ્રત્યયના સ્થાને અનુક્રમે વ્ તુ થવું અને આ પાંચ આદેશ વિકલ્પથી થાય છે. અને નવું વગેરે આદેશના યોગમાં ટૂ ધાતુને સહ આદેશ થાય છે. ટૂ ધાતુને વર્તમાનાનો તિવું તમ્ ત્તિ સિવું અને થર્ પ્રત્યય. આ સૂત્રથી અનુક્રમે તિ વગેરે પ્રત્યયોના સ્થાને નતુ થવું અને અથર્ આદેશ તેમ જ ટૂ ધાતુને માહિ આદેશ.. વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે સાદ સહિતુઃ મા સાથ [અહીં નિદાહો ર-૨-૮૯ થી ટૂ ને તુ આદેશ.] અને માથુ: આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી જવું વગેરે આદેશ ન થાય ત્યારે બ્રવીતિ કૂતર ધ્રુવન્તિ દ્રવી અને તૂથ: આવો પ્રયોગ થાય છે. ટૂતિ અને તૂ+રિ આ અવસ્થામાં જૂ ની પરમાં “નૂત: પાદિઃ ૪-૨-દર' થી હું પ્રત્યય. ટૂ ના ને નામનો ૪-૨-૨ થી ગુણો વગેરે કાર્ય થાય છે. તૂષ્પત્તિ આ
૧૦૬
