________________
બહુવતિ સમાસ. આ સૂત્રથી ઘન અને પ્રિય ઉત્તરપદ પરમાં હોવાથી સખ્યાવાચક શ્વેન નામને અનુક્રમે છે અને ની નામની સાથે તપુરુષ વર્મધારય સમાસ. “જોતપુરુષાત્ ૭-૩-૧૦૫” થી જો નામના અન્તમાં સમાસાન્ત સત્ પ્રત્યય. “નાવઃ ૭-૩-૧૦૪' થી નૌ નામના અન્તમાં ગત્ સમાસાન્ત પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી પુષ્ય વધના અને વિવઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ- પાંચ ગાયો ધન છે જેનું. પાંચ નૌકાઓ (હોડીઓ) નો પ્રેમી. સમદિર ના વિષયમાં - પડ્યાનાં સાફા સમાહાર: આ અર્થમાં સમાહારના વિષયમાં સખ્યાવાચક ગ્વન નામને રખન્ નામની સાથે આ સૂત્રથી તપુરુષ વર્મધારય - કિશુ સમાસ. “ઘાર્થે રૂ-૨-૮' થી યાદિનો લોપ. નાનો નો૦ ૨-૧-૧૧' થી પંખ્યત્ ના નો લોપ. “રના સર્વેઃ ૭-રૂ-૧૦૬’ થી સમાસાન મદ્ પ્રત્યય. “નોડvસ્થ૦ ૭-૪-૬૭ થી રનિદ્ ના મન નો લોપ. “ક્રિમી: સમાહરાન્ ૨-૪-૨૨ થી ક્વેિરીંગ નામને ફી પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી પશ્વરની આવો પ્રયોગ થાય છે. . અર્થ - પાંચ રાજાઓનો સમુદાય.
• સંમહિરે પૈતિ ?િ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સમાહાર, સંજ્ઞા અને તદ્ધિતપ્રત્યયના વિષયમાં તેમજ ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો જ સફખ્યાવાચક નામને, નામની સાથે તપુરુષ
ઘારય સમાસ થાય છે અને આ સૂત્રથી વિહિત આ સમાસને અસંજ્ઞામાં કિસમાસ પણ કહેવાય છે. તેથી ગણી પ્રવનમાતર: અહીં સંજ્ઞા તદ્ધિતપ્રત્યય અને સમાહાર નો વિષય ન હોવાથી તેમ જ ઉત્તરપદ પરમાં ન હોવાથી સખ્યાવાચક દિન નામને પ્રવચનમાતૃ નામની સાથે આ સૂત્રથી તપુરુષ ઘારય સમાસ થતો નથી. અર્થ • આઠ પ્રવચન માતા. નાનીતિ વિમ્ ? = આ સૂત્ર થી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સમાહાર સંજ્ઞા અને તતિપ્રત્યય ના વિષયમાં તેમજ ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો સખ્યાવાચક નામને નામની સાથે તપુરુષ ફર્મધારય સમાસાદિ કાર્યથી નિષ્પન્ન પૂછ્યું નામને “તચેરમ્ ૬૨-૦૬૦” થી પ્રત્યય. “વૃદ્ધિ સ્વ. ૭-૪-૧' થી આ સ્વર
-
૭૭.
