________________
આદેશ. આ સૂત્રથી નીયા નામને હુંવદ્ ભાવ થવાથી આપ્ પ્રત્યયની નિવૃત્તિ વગેરે કાર્ય થવાથી વર્શનીયમર્ય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - દર્શનીય પત્નીવાળો.
પરત કૃતિ વ્હિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વિશેષ્યના જ કારણે (સામાન્યથી સ્વાભાવિક રીતે નહીં) જે નામ સ્ત્રીલિઙ્ગ છે તે નામને; તેનાથી ૫૨માં સ્ત્રીલિંગ સમાનાર્થક ઉત્તરપદ હોય તો કુંવદભાવ થાય છે. પરંન્તુ ક્ પ્રત્યયાન્ત તાદૃશ નામને પુંવદભાવ થતો નથી. તેથી ધ્રોળી માર્યા યસ્ય આ વિગ્રહમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ બહુવ્રીહિ સમાસાદિ કાર્ય થવાથી દ્રોનીમાર્થ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં દ્રોની નામ પરત: સ્ત્રીલિંગ નથી. પરન્તુ સ્વાભાવિક સ્ત્રીલિંગ છે; તેથી આ સૂત્રથી તેને પુંવદભાવ ન થવાથી ↑ પ્રત્યયની નિવૃત્તિ થતી નથી.અર્થ - દ્રોણી નામની પત્નીવાલો.
સ્ત્રીતિ ઝિમ્ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વિશેષ્યાધીન સ્ત્રીલિંગ જ નામને (નામમાત્રને નહીં); તેનાથી પરમાં સ્ત્રીલિંગ સમાનાર્થક ઉત્તરપદ હોય તો કુંદ્દભાવ થાય છે. પરન્તુ ઙ્ગ પ્રત્યયાન્ત તાદૃશ નામને કુંવાવ થતો નથી. તેથી વનવુ વૃષ્ટિ ર્વસ્વ આ વિગ્રહમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ બહુવ્રીહિ સમાસાદિ કાર્ય થવાથી વનપુતૃષ્ટિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં નપુંસક લિફૂગવાળા હતપુ નામને આ સૂત્રથી કુંવાવ થતો નથી. અન્યથા હનપુ નામને પણ આ સૂત્રથી પુંવદ્ભાવ થાય તો ‘ીિવે ૨-૪૧૭' થી હતપૂ નામના અન્ય ૐ ને થયેલ -હસ્વ ૩ આદેશની નિવૃત્તિ થશે, જેથી વનપૂવૃષ્ટિ: આવો અનિષ્ટ પ્રયોગ થવાનો પ્રસંગ આવશે. અર્થ ખલપુ ફુલને આધીન બનીને પ્રવૃત્તિ
કરનાર.
.
સ્થેાર્થ વૃતિ વિમ્ ?= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ક્ પ્રત્યયાન્ત નામથી ભિન્ન વિશેષ્યાધીન સ્ત્રીલિગ નામને; તેનાથી પરમાં સ્ત્રીલિઙ્ગ જ - સમાનાર્થક જ ઉત્તરપદ હોય
२०४
