________________
રાહમણા છંસી ૩ / ૨ / ૧૧ II
વાહમાચ્છતી - આ સમાસમાં પ્રત્યયના લોપના અભાવનું નિપાત કરાય છે. બ્રાહ્મળતિ તી આ વિગ્રહમાં “શ્વની • બયાઃ ૩-૧-૭૩’ થી તપુરુષ સમાસ. “ ૩-૨-૮ થી વિગ્રહવાયસ્થ કતિ પ્રત્યાયના લોપની પ્રાપ્તિ હતી. તેનો આ સૂત્રથી નિષેધ થવાથી HTTઍસિન નામને સિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય બાદ શ્રીક્ષિણ એંસી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - બ્રાહ્મણગ્રન્થથી ગ્રહણ કરીને ઉપદેશ આપનાર હોતા • ગોર. આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ બ્રાહમણા છંસી આ સમાસમાં સિં પ્રત્યાયના લોપના અભાવનું કવિ (હોતા - ગોર) વિશેષ અર્થમાં જ નિપાતન કરાય છે. તેથી કવિ વિશેષથી અન્યત્ર આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ તિ પ્રત્યયના લોપનો નિષેધ ન થવાથી ઢામાશંતિની સ્ત્રી આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - બ્રાહ્મણ ગ્રન્થથી લઈને ઉપદેશ આપનારી સ્ત્રી. ૧૧al
ओजोऽजः - सहोऽम्भस् - तमस् -
તપસE: ૩ / ૨ / ૧૨ I
ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા (પૂર્વપદ) કોનસ્ લગ્નમ્ સહમ્ નમ્પનું તમ અને તપસ્ નામથી પરમાં રહેલા રા (ગા) પ્રત્યયનો લોપ થતો નથી. સોનસા કૃત; ઝસા કૃતમ્ सहसा कृतम; अम्भसा कृतम्: तमसा कृतम् माने. तपसा कृतम् .मा વિગ્રહમાં “વાર તા ૩-૧-૬૮' થી કૃત નામની સાથે અનુક્રમે ओजस् अञ्जस् सहस् अम्भस् तमस् भने तपस् नामने. तत्पुरुष
१६८
