________________
નામની સાથે તત્પુરુષ સમાસ. 'પેહ્રાએં ૩-૨-૮' થી પ્રાપ્ત કસિ પ્રત્યયના લોપનો આ સૂત્રથી નિષેધ.. વગેરે કાર્ય થવાથી સ્તોનુń: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - થોડાથી છૂટકારો થયો.
असत्त्व इति किम् ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો; તેની પૂર્વે રહેલા અત્તત્ત્વ વાચક જ નામથી વિધાન કરાએલા કતિ પ્રત્યયનો લોપ થતો નથી. તેથી સોનાર્ (વ્યામાટે:) ભવમ્ આ વિગ્રહમાં ‘ગ્ધચવાવાને ૨-૨-૬૬' થી સત્ત્વ' વાચક નામથી વિહિત ઽત્તિ પ્રત્યયાન્ત ો નામને ભય નામની સાથે શ્ચમી મયાધૈ: ૩-૧-૭૩' થી તત્પુરુષ સમાસ. સત્ત્વ વાચક નામથી વિહિત વ્રુત્તિ પ્રત્યયના લોપનો આ સૂત્રથી નિષેધ ન થવાથી ‘તુજાએં ૩-૨૮' થી. ઇત્તિ પ્રત્યયાદિનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી હ્તોમયમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ થોડા વાઘ વગેરેથી ભય. (સત્ત્વાઽસત્ત્વ ની વ્યાખ્યા માટે જુઓ ટૂ.નં. ૨-૨-૭૬) ઉત્તરવય ફ્લેવ= આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ઉત્તરપદ પરમાં હોય તો જ અસત્ત્વ વાચક નામથી વિધાન કરાએલા કસિ પ્રત્યયનો લોપ થતો નથી.તેથી નિર્માતઃ સ્તોત્રાર્ આ વિગ્રહમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ અસત્ત્વવાચક નામથી વિહિત કતિ પ્રત્યયાન્ત સ્તોત્ર નામની સાથે નિર્ અવ્યયને ‘પ્રાત્યવ૦ ૩-૧-૪૭' થી તત્પુરુષ સમાસ. ‘પેાર્થે ૩-૨-૮' થી સ્યાદિ વિભક્તિનો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી નિ:ો આવો પ્રયોગ થાય છે. અહીં કસિ પ્રત્યયાન્ત નામથી પરમાં ઉત્તરપદ ન હોવાથી આ સૂત્રથી કસિ પ્રત્યયના લોપનો નિષેધ થતો નથી. અર્થ - થોડાથી નીકળેલો. ૧૦/
१६७
.
