________________
અહીં વારો વચ્ચે આ અર્થમાં કિ નામને “દ્વિત્રિ) ૨-૦૦ થી સુન્ પ્રત્યય થયો છે. તદન્ત ત્િ નામથી યુક્ત કાલસ્વરૂપ અધિકરણવાચક ગૌણ નામ સહન ને આ સૂત્રથી સપ્તમી વિભતિ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી સપ્તમી વિભતિ ન થાય ત્યારે શેરે ર-૨-૮9' થી ષષ્ઠી વિકૃતિ થાય છે. આવી જ રીતે પુષ્ય વાર સભ્ય આ અર્થમાં “વારે ત્વનું -ર-૧૦૨ થી વિહિત ત્વનું પ્રત્યાયાન્ત પડ્યૂછત્વનું નામથી યુકત કાલસ્વરૂપ અધિકરણવાચક ગૌણનામ માસ ને આ સૂત્રથી ષષ્ઠી વિભતિ થવાથી પડ્યૂટ્ટો પાસે મુક્યું આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી સપ્તમી વિભતિ ન થાય ત્યારે “શેષે ૨-૨-૮° થી ષષ્ઠી વિભતિ થવાથી પડ્યુકૃત્વો માસી, મુ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - દિવસમાં બે વાર ખાય છે. મહિનામાં પાંચવાર ખાય છે. જાત્ર રૂતિ ?િ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સુવું () પ્રત્યયાર્થક પ્રત્યયાન્ત નામથી યુત કાલ સ્વરૂપ જ અધિકરણવાચક ગૌણ નામને વિકલ્પથી સપ્તમી વિભક્તિ થાય છે. તેથી દિઃ કાંચપાડ્યાં મુત્તે અહીં સુવું પ્રત્યયાન્ત નામથી યુત ગૌણનામ વાંચપત્રિી ને, તે કાલસ્વરૂપ અધિકરણવાચક ન હોવાથી આ સૂત્રથી વિકલ્પથી સપ્તમી વિભતિ થતી નથી. પરન્તુ નિત્ય જ ‘સતી ર-ર-૧૧ થી સપ્તમી વિભતિ થાય છે. અર્થ - બે વાર કાંસાનાં ભાજનમાં ખાય છે. “દિરનિ સની વા મુઅહીં યદ્યપિ ધિકરણ કારકની વિવક્ષા અને અવિવક્ષામાં સતર્યા. ર-ર૨૦ થી અને ‘શેષ ર-૨-૮૧' થી અનુક્રમે સપ્તમી અને ષષ્ઠી વિભકૃતિ સિદ્ધ જ છે. પરંતુ આ રીતે અધિકરણત્વની અવિવક્ષામાં ષષ્ઠી વિભતિ થાય તો ઉપર જણાવ્યા મુજબ સુર્ પ્રત્યયાર્થક પ્રત્યકાન્ત નામથી યુક્ત કાલસ્વરૂપ જ અધિકરણવાચક ગૌણ નામને ‘શેષે -ર૮૧ થી ષષ્ઠી થાય પરતું કાલભિન્ન તાદૃશ અધિકરણવાચક ગૌણ નામને ન થાય-એતાદૃશ નિયમ માટે આ સૂત્રની રચના છે. તેથી કિડ કાંચપાવ્યાં મુ . ઈત્યાદિ પ્રત્યુદાહરણોમાં નિત્ય સપ્તમી થાય
૧૪
