________________
સપ્રયચ્છતે રામુ અહીં સન્ + + ધાતુના અધર્મ સ્વરૂપ સમ્પ્રદાનવાચક ગૌણ નામ હારી ને આ સૂત્રથી તૃતીયા વિભતિ થાય છે. તેમ જ તેના યોગમાં સન્ + અ + રામુ ધાતુને આત્મપદ પણ થાય છે. -અર્થ-કામી માણસ દાસીને આપે છે. સંઘર્ષ રૂતિ વિમ્ ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સમ્ ઉપસર્ગથી પરમાં રહેલા તામ્ ધાતુના અધર્મ સ્વરૂપ જ સમ્પ્રદાનવાચક ગૌણનામને તૃતીયા વિભતિ થાય છે. અને ત્યારે તે ધાતુને આત્મપદ પણ થાય છે. તેથી પ સપ્રયચ્છતિ અહીં સન્ + 9 + 3 ધાતુનું સમ્પ્રદાન પત્ની અધર્મનહોવાથી તદ્દાચક પત્ની નામને આ સૂત્રથી તૃતીયા વિભકત થતી નથી. તેમજ તેના યોગમાં થનારું આત્મને પદ પણ, ધાતુને થતું નથી. પરતુ પત્ની નામને વતુર્થી --જરૂર થી ચતુર્થી વિભૂતિ થાય છે. અર્થ - પત્નીને આપે છે. અહીં યાદ રાખવું જોઈએ કે સન્ + ધાતુના જ તાદૃશ અધર્મ સ્વરૂપ સમ્પ્રદાનવાચક ગૌણ નામને ઉપર જણાવ્યા મુજબ તૃતીયા વિભતિ તેમજ તેના યોગે તે ધાતુને આત્મપદ થાય છે. તેથી હાસ્યા સરયચ્છતે મુજ: અહીં સમુ અને હા ની વચ્ચે પ્રનું વ્યવધાન હોવાથી સારી નામને યદ્યપિ આ સૂત્રથી, તૃતીયા વિભતિ અને ધાતુને તત્સનિયુક્ત આત્મપદ પણ થવું ન જોઈએ પરંતુ સમ્ + 3 ધાતુનો પ્રયોગ સમ્ + અ + 3 ધાતુના પ્રયોગમાં જ થતો હોવાથી અર્થાત્ ના વ્યવધાન વિના સન્ + ? ધાતુનો પ્રયોગ થતો ન હોવાથી “વન નાવ્યવધાનં તેને વ્યવહિત : પિ ચાત્' આ ન્યાયના બળે આ સૂત્રથી સર્વી ધાતુના ગ્રહણથી સમૃદ્મ ધાતુનું પણ ગ્રહણ થાય છે./પરા
चतुर्थी २१२॥५३॥
એકત્વ, દ્વિત અને બહુત્વ સખ્યા વિશિષ્ટ સમ્પ્રદાનવાચક ગૌણ નામને અનુક્રમે છે, ચા અને થનું સ્વરૂપ ચતુર્થી વિભક્તિ થાય છે.
