________________
માપવાયોગ્ય વસ્તુ વાચક હોય છે ત્યારે તેના અન્ય સ્વરને સ્વ આદેશ થાય છે. ગોળ્યા મિતઃ આ અર્થમાં ગોળી નામના અન્યસ્વર ડ્ ને આ સૂત્રથી સ્વ ર્ આદેશાદિ કાર્ય થવાથી ગોળિઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ – ગોણીથી માપેલો. ૧૦૩
यादीदूतः के २|४|१०४ ॥
ડી હું અને ઝ અન્તવાલા નામોના અન્ય સ્વરને તેની પરમાં જ પ્રત્યય હોય તો હ્રસ્વ આદેશ થાય છે. પી (જુઓ રૂ. નં. ૨-૪રૂપ); સોમવા, છક્ષ્મી અને વધૂ નામને ‘પ્રશ્ નિત્યા૦૭-રૂ-૨૮' થી પ્ (5) પ્રત્યય. આ સૂત્રથી ર્ અને ૐ ને સ્વર્ગ અને ૩ આદેશ. ટ્વિન શ્મિ અને વધુ નામને ‘આત્ ૨-૪-૧૮’ થી આવ્ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી ટ્વિા સોમપળઃ સ્મિા અને વધુા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- અજ્ઞાતહોંશિયાર સ્ત્રી. અજ્ઞાતમદિરાપીનાર. અજ્ઞાતલક્ષ્મી. અજ્ઞાત વહુ.
આ સૂત્રમાં ઊ અને રૂ નું પૃથક્ ગ્રહણ કર્યું ન હોત અર્થાત્ ↑ નું ગ્રહણ કર્યાવિના કેવલ ડ્ ના ગ્રહણથી ઊ અને તભિન્ન ર્ નું ગ્રહણ કર્યું હોત તો પી આ અવસ્થામાં ‘વવજ્ઞાનિ૦ રૂ-૨-૧૦’ થી કુંવજ્ઞાન ની પ્રાપ્તિ હોવાથી ટુા આવો અનિષ્ટ પ્રયોગ થાત તેથી તે કુંવવુમાવ નો નિષેધ કરવા આ સૂત્રમાં ઊ નું પૃથગુપાદાન કર્યું છે.।।૧૦૪
न कचि २|४|१०५ ॥
પ્ પ્રત્યય પરમાં હોય તો તેની પૂર્વે રહેલા કી - આર્દૂ અને અન્તવાલા નામોના અન્ય સ્વરને -હસ્વ આદેશ થતો નથી. વકુમારી તથા વવ્રહ્મવ' (વહવઃ ભાર્ય: બ્રહ્મવઘ્યો વા યંત્ર) નામને “ન્નિત્યવિતઃ
२९८
