________________
तिरसो वा २॥३॥२॥
ગતિ સંજ્ઞક તિરહું શબ્દનાર ને તેની પરમા ન્ ૬ ૬ અથવા હોય તો વિકલ્પથી ૬ આદેશ થાય છે. તિરસ્ + કૃત્વા આ અવસ્થામાં છો નવા રૂ-૧-૧૦” થી તિરસ ને ગતિ સંજ્ઞા. “તિવર્ચ૦ રૂ-9-૪ર’ થી તિરસુ નામને કૃત્વા નામની સાથે તપુરુષ સમાસ. “મનગ:૦ રૂ-ર૧૬૪ થી ત્વા ને ય, (૫) આદેશ. “સ્વસ્થ૦ ૪-૪-૧૫રૂ’ થી વધુ ની પૂર્વેત્ નો આગમ. ‘સોઃ ર૧-૭ર’ થી સુ ને આદેશ. આ સૂત્રથી? ને શું આદેશ થવાથી તિરસ્કૃત્ય આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં ને આદેશ ન થાય ત્યારે ‘ઃ પાત્તે 9-રૂ-જરૂર થી ૬ ને વિસર્ગ થવાથી તિ:કૃત્ય આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ-છુપાવીને પરિત્યેવ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ગતિસંજ્ઞક જ તિરહું શબ્દના ને; તેની પરમાં 4 q qઅથવા હોય તો વિકલ્પથી સ્ આદેશથાયછે. તેથી તિરાવી કાષ્ઠ તિઃ અહીં સત્તર્ણ (છુપાવવું) અર્થક તિરહું શબ્દ ન હોવાથી તેને ઉપર જણાવ્યા મુજબ તિ સંજ્ઞા વગેરે કાર્યન થવાથી તિર ના અન્દ ૨ ને વિસર્ગ થાય છે. અર્થ – લાકડાને વાકું કરીને ગયો. રા.
jaઃ રાણારા
પુસ્ શબ્દ સમ્બન્ધી ને તેની પરમાં શું હું અથવા F હોય તો આદેશ થાય છે. પુસ્ + રોજિ: ; પુસ્ + વાત, પુસ્ + પવ: અને
પુ રુમ્ આ અવસ્થામાં ‘પૂરસ્થ ર-૧-૮૨ થી પુર ના સ્ નો લોપ. જુમો શિર્ય, 9-3-૨' થી પુનું ના નેઆદેશ અને દુ ઉપર અનુસ્વાર અર્થાત્ ૬ ની પૂર્વેના વર્ણને અનુસ્વાર. આ સૂત્રથી ને આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી પંડિ: યુવાત: પુરૂા. અને પુરુ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- પુરુષ કોયલ. પુરુષે ખોદેલો.
११७
