________________
૬૯
સ+શુ+તે – તિર્ ત... ૩-૩-૬ થી તે પ્રત્યય. સમગ્ર-તે - કર્તર્ય. ૩-૪-૭૧ થી શત્ પ્રત્યય. સમ્પ+ગ+તે - કૌતિ.... ૪-૨-૧૦૮ થી ટ્રમ્ નો પશ્ય આદેશ.
સંપશ્યતે – તૈમુ-ગૌ. ૧-૩-૧૪ થી મ્ નો અનુસ્વાર. # સ્વ અને ઋ ધાતુ સૂત્રમાં જીતવું નિર્દેશવાળા મૂક્યા છે તેથી વસ્તુવન્ત ' માં આ સૂત્રથી આત્મપદ નહીં થાય. "तिवाशवानुबन्धेन, निर्दिष्टं यद् गणेन च ।
સ્વરનિમિત્ત વ, પશૈતાનિ ન થતુપ !''
- સંસ્વિર્તિ, સંસરીસ્વર્તિ,સંસર્વા | 2 - સમરિd, સમરીયરીતિ, સમરર્તિ 1 અહીં આ બે ધાતુને વસ્તુવન્ત માં આત્મપદ ન થયું તે સિવાયનાં
બીજા ધાતુઓને આ સૂત્રથી આત્મપદ થશે. જેમ કે – મૂ___ संजङ्गते, प्रच्छ्-संपरीपृष्टे, श्रु-संशोश्रुते, विद्-संवेवित्ते, दृश्-संदरीदृष्टे. # સૂત્રમાં ર્તિ નું ગ્રહણ કરેલું છે તેથી ત્રસ ધાતુ કયર્િ ગણનો છે
તે અહીં ગ્રહણ નહીં થાય. વર્ષથતિચેવ - સંસ્કૃતિ મૈત્રમ્ = તે મૈત્રને મળે છે. અહીં મૈત્ર એ કર્મ છે. તેથી આ સૂત્રથી આત્મપદ ન થતાં શેષાત્... ૩-૩-૧૦૦ થી પરસ્મપદ થયું છે. '
વે: : શબ્દે વાડનાશે . રૂ-૨-૮૯ અર્થ નાશ સિવાયના અર્થમાં વર્તતાં કર્મનો અભાવ હોતે છતે અને
શબ્દરૂપ કર્મ હોતે છતે વિ ઉપસર્ગપૂર્વક કૃ ધાતુથી કર્તામાં - આત્મપદ થાય છે. વિવેચનઃ (૧) વિર્વત સૈધવા: = સિંધુ દેશના ઘોડાઓ સુંદર ચાલે છે.
વિ++મત્તે – તિર્ ત.. ૩-૩-૬ થી અને પ્રત્યય. 'વિ++3+ગતે - L. ૩-૪-૮૩ થી ૩ પ્રત્યય. . વિ++++૩+મત્તે – નામનો... ૪-૩-૧ થી ૐ નો ગુણ કમ્
