________________
૧૯૮
હ્રટ્ઠ+ થ ૠતોઽત્ ૪-૧-૩૮ થી પૂર્વનાં ૠ નો અ. जह+थ નહોર્ન: ૪-૧-૪૦ થી પૂર્વનાં દ્દ નો ખ્. નામનો... ૪-૩-૧ થી ૠ નો ગુણ અર્.
ह
ज
=
तृज्नित्यानिट इत्येव - सस्वरिथ તેં અવાજ કર્યો. ઔસ્વ (૨૧) સ્નુ+થ - .... ૩-૩-૧૨ થી થવ્ પ્રત્યય.
स्वृ+इ+थ રૃ... ૪-૪-૮૧ થી રૂર્ આગમ.
-
દ્વિર્ણતુ.... ૪-૧-૧ થી ધાતુ દ્વિત્વ.
स्वस्वृ + इ + थ सृस्वृ+इ+थ વ્યાન... ૪-૧-૪૪ થી ૬ નો લોપ. સ્વૈરૂ+થ - ૠતોત્ ૪-૧-૩૮ થી પૂર્વનાં ૠ નો અ. સસ્ત્રથિ - નામિનો... ૪-૩-૧ થી ૠ નો ગુણ અર્ અહીં સ્નુ ધાતુ ઔવિત્ હોવાથી ધૂમૌવિત: ૪-૪૬૩૮ થી સાવિ-તાતિ પ્રત્યયની પૂર્વે વિકલ્પે ટ્ આગમ થતો હોવાથી પૃથ્ પ્રત્યય પર છતાં સ્ત્ર ધાતુ વેટ્ છે પણ અનિટ્ નથી તેથી આ સૂત્રથી રૂર્ આગમનો નિષેધ થયો નથી. ૠત કૃતિ વ્હિમ્ ? વિમેથિ અહીં મિલ્ ધાતુ કારાન્ત ન હોવાથી આ સૂત્રથી રૂર્ આગમનો નિષેધ ન થતાં !... ૪-૪-૮૧ થી નિત્ય રૂટ્ આગમ થયો છે.
-
-
૪-૪-૭૮ થી આ સૂત્ર જુદું બનાવ્યું તેથી નવા ની નિવૃત્તિ થઈ છે. અન્યથા ૠકારાન્ત ધાતુ સ્વરાન્ત હોવાથી ૪-૪-૭૮ સૂત્રથી વિકલ્પે ટ્ર્ ની પ્રાપ્તિ હતી.
-વૃ-વ્યર્ ર્ । ૪-૪-૮૦
અર્થ:- -વૃ-ક્યે અને અદ્ ધાતુથી પરમાં રહેલાં થર્ પ્રત્યયની આદિમાં ટ્ આગમ થાય છે.
=
વિવેચન - (૧) આરિથ તે ગયો. સાધનિકા મનાતો... ૪-૧-૬૯ માં જણાવેલ આર પ્રમાણે થશે. પરન્તુ અહીં થવ્ પ્રત્યય હોવાથી આ સૂત્રથી રૂર્ આગમ થયો છે.
(૨) વરિય પ્રમાણે થશે.
(૩) સંવિવ્યયિથ
=
તું વર્યો. સાધનિકા ૪-૪-૭૯ માં જણાવેલ સરિથ
=
તેં ઢાંક્યું. સ+વિજ્યે+થ સુધી ૪-૧-૭૧ માં જણાવ્યા
