________________
૪૯૨
નયોપિ ૪--૮૬ અર્થ:- ય પ્રત્યય પર છતાં લઘુવર્ણથી પર રહેલાં f નો આદેશ થાય છે. વિવેચન - પ્રશમર્થ = શાન્ત કરીને. પ્રશfમ સુધી ૪-૨-૨૪ માં જણાવેલ ઘરે
પ્રમાણે થશે. હૃસ્વ ૪-૨-ર૬ થી થશે. પ્રશમિ-વી. - પ્રવિત્તેિ -૪-૪૭ થી સ્વી પ્રત્યય. પ્રમ+ - મનગ:.. ૩-ર-૧૫૪ થી વર્તી નો પ્રીમ – આ સૂત્રથી જી નો . એજ પ્રમાણે - UTળ. નયરિતિ કિમ? પ્રતિપાદ = પ્રતિપાદન કરીને: પ્રતિપર્ફ - પ્રયો.... ૩-૪-૨૦ થી [ પ્રત્યય. પ્રતિપાદ્રિ - અતિ ૪-૩-૫૦ થી 5 ની વૃદ્ધિ મા. પ્રતિપાદ્દિવી - પ્રષિાને ૫-૪-૪૭ થી સ્વી પ્રત્યય. પ્રતિપાદ્રિ - મનગ:... ૩-ર-૧૫૪ થી વર્તી નો ય પ્રતિપાદ્ય - વિનિટિ ૪-૩-૮૩ થી | નો લોપ. અહીં દીર્ઘ સ્વરથી પરમાં fપ્રત્યય છે તેથી આ સૂત્રથી [ નો અર્ થયો નથી. પ્રમ અને પ્રતિપાદ્રિ બન્ને ધાતુથી પરમાં રહેલ ઈન પ્રત્યય – અને વ્યંજનથી પરમાં છે લધુવર્ણ કે દીર્ઘવર્ણથી પરમાં નથી. પરંતુ આ સૂત્રમાં લઘુવર્ણ અને fખ પ્રત્યય એ બન્નેની મધ્યમાં એકવર્ણનું (વ્યંજનનું) વ્યવધાન હોય તો પણ નો થાય છે પ્રવેપથ્ય - અહીં થડક્ત ધાતુથી પરમાં " પ્રત્યય છે. વસ્તુવન્ત ધાતુથી પરમાં ળિ[ નથી. અત: ૪-૩-૮૨ થી નો અને યોગશિતિ ૪-૩-૮૦ થી ૬ નો લોપ થવાથી પ્રાદ્રિ ધાતુ બન્યો છે. ૪-૩-૮૦ થી જે યૂ નો લોપ થયો છે તેનો સ્થાનિવર્ભાવ થવાથી fમદ્ ધાતુનાં ઉપાજ્ય રૂ નો ગુણ થયો નથી. જો તુવન્ત નો પ્રયોગ હોત તો ઉપાજ્ય રૂ નો ગુણ થયો હોત.
વાડનો: ! ૪-રૂ-૮૭ અર્થ - ય પ્રત્યય પર છતાં મામ્ ધાતુથી પર રહેલાં છ નો મ આદેશ
વિકલ્પ થાય છે.
