________________
૪૮૬
પ્રત્યયનો લોપ અને ધાતુનાં સ્ નો હૈં, અવા ર:પાતે... ૧-૩૫૩ થી વિસર્ગ. વિકલ્પપક્ષે આ સૂત્રથી જ્યારે ધાતુનાં સ્ નો હ્ર ન થાય ત્યારે છુટતૃતીય: ૨-૧-૭૬ થી સ્ નો હૈં થવાથી અવાર્, વિમે વા ૧-૩-૫૧ થી ૬ નો ત્ થવાથી અવાત્ થશે.
=
(૨) અભિન:, અભિનત્ ત્વમ્ તેં ભેદ્યું. મિ+ત્તિ - વિ... ૩-૩-૯ થી સિદ્ પ્રત્યય, અમિ+fત્ત અદ્... ૪-૪-૨૯ થી અદ્ આગમ, મિનસિ - હાં... ૩-૪-૮૨ થી ન પ્રત્યય, અમિ ્ - આ સૂત્રથી સિ નો લોપ અને ધાતુનાં વ્ નો હૈં, અમિન: - :પવાસ્તે... ૧-૩-૫૩ થી ર્ નો વિસર્ગ. વિકલ્પપક્ષે આ સૂત્રથી જ્યારે ધાતુનાં ટૂ નો હૈં ન થાય ત્યારે અધોછે... ૧-૩-૫૦ થી ર્ નો ત્ થવાથી અભિનત્ થશે.
=
(૩) મળ:, મહાત્ત્વમ્ તેં રોક્યું. સાધનિકા અમિન:, અભિનેત્ પ્રમાણે થશે. -... ૨-૩-૬૩ થી ગ્ નો ૢ થશે અને ધ્ નો TM આ સૂત્રથી થશે.
r
વ્યજ્ઞનાર્... ૪-૩-૭૮ સૂત્રમાં વિ પ્રત્યય હ્યસ્તની સંબંધી ગ્રહણ કર્યો છે તેનાં સાહચર્યથી આ સૂત્રમાં ત્તિ પ્રત્યય પણ હ્યસ્તની સંબંધી જ ગ્રહણ થશે તેથી મિત્તિ, હિનત્સિ વર્તમાનાનાં પ્તિ પ્રત્યયનો લોપ નહીં થાય.
સૂત્રમાં જે ક્રૂ ર્ અને ધ્ નો રુ થાય છે તે ત્ કર્યો છે તેથી અમિનોઽત્ર, ગોડત્ર એ પ્રમાણે ત્વાદિ કાર્ય થશે.
યોશિતિ । ૪-૩-૮૦
અર્થ:- અશિત્ પ્રત્યય પરમાં હોતે છતે વ્યંજનાન્ત ધાતુથી પરમાં રહેલાં વ્ નો લોપ થાય છે.
વિવેચન - નકૃમિતા = કુટિલ રીતે જશે.
–
ગમ્+ય - ત્યર્થાત્... ૩-૪-૧૧ થી યક્ પ્રત્યય.
गगम्य
સદ્... ૪-૧-૩ થી આદ્ય એકસ્વરાંશ દ્વિત્વ.
जगम्य હોર્ન: ૪-૧-૪૦ થી પૂર્વનાં શ્ નો ખ્.
जम्गम्य મુરતો... ૪-૧-૫૧ થી મુ આગમ.
-
-
