________________
४७४ (૨) મતથા:, અનિg: = તે વિસ્તાર્યું. સાધનિકા અતત, અનિષ્ટ પ્રમાણે
થશે. પણ ત ને બદલે થાત્ પ્રત્યય થશે. તો, કપાતે.. લાગશે. અને મનિષ્ઠા: માં ૧-૩-૬૦ થી થાત્ પ્રત્યયનાં ૬ ને રૂ થશે. એજ પ્રમાણે – અમથા:, મનિષ્ઠ: = તેં આપ્યું. ક્ષન્ - અક્ષત, અક્ષણ - અક્ષથ:, અક્ષMષ્ઠા:. fક્ષદ્ - અતિ, ક્ષણ - લથા, ક્ષણિી:,
»[ - માર્સ, શિષ્ટ - બાથ., માળિB:, 7| - અga, fly - , મતfly: " પૃદ્ - અમૃત, મર્યાષ્ટિ - પૃથા:, મધfing: . વન્ - અવત, અવનિઈ - ગવથા, મનિષ્ઠા:. મન્ - મમત, અનિષ્ટ - અમથા:, મનિષ્ઠ:. સૂત્રમાં થાનું પ્રત્યયનું ગ્રહણ કરેલું હોવાથી પરસ્મપદની નિવૃત્તિ થાય છે. પ્રત્યયનાં સાહચર્યથી “સાહવર્યાત્ સર્ચએ ન્યાયથી તે પ્રત્યય પણ આત્મપદનો જ ગ્રહણ થશે. પણ પરસ્મપદ .િપુ.બ.વ. નો ત પ્રત્યય ગ્રહણ નહીં થાય. જેમ કે અનિષ્ટ ચૂય. વ્યનારે. ૪-૩-૪૭ થી સેટુ સિદ્ પ્રત્યય પર છતાં પરસૈપદમાં વિકલ્પ વૃદ્ધિ થતી હોવાથી તનિષ્ઠ પ્રયોગ પણ થશે.
सनस्तत्राऽऽवा । ४-३-६९ અર્થ-સન્ ધાતુથી પરમાં રહેલ સિન્ પ્રત્યયનો તેમજ ધાતુનાં ન નો લોપ
થયે છતે સન ધાતુનાં સ્વરનો મા વિકલ્પ થાય છે. વિવેચન - (૧) મતિ, અતિ = તેણે આપ્યું. (૨) ગાથા, રસથા: = તેં આપ્યું. સાધનિકા ૪-૩-૬૮ માં જણાવેલ
સતત - મતથા પ્રમાણે થશે. તેથી સન્ ધાતુનાં ત અને થાર્ પ્રત્યય પર છતાં ત્રણ ત્રણ રૂપો થશે. મત, સાત અને અનિષ્ટ. બસથા, માથા અને નિષ્ઠા:. તતિ વિમ્ ? અનિષ્ટ = તેણે આપ્યું. સાધનિકા ૪-૩-૬૮ માં જણાવેલ મતનિષ્ટ પ્રમાણે થશે. અહીં સિદ્ નો કે ધાતુનાં ૬ નો લોપ થયેલો ન હોવાથી આ સૂત્રથી ધાતુનાં સ્વરનો મા વિકલ્પ થયો નથી.
'હા.
