________________
૪૬૫
=
इति किम् ? एति તે જાય છે. રૂ+ત્તિ ૩-૩-૬, તિ ૪-૩-૧. અહીં રૂ ધાતુ ફેંકારાન્ત છે કારાન્ત નથી તેથી આ સૂત્રથી
સૌ થયો નથી.
સુનોતિ = તે સ્નાન કરે છે. સાધુનિકા ૩-૪-૭૫ માં
धातोरित्येव કરેલી છે. અહીં ૐ એ ધાતુનો નથી પ્રત્યયનો છે તેથી આ સૂત્રથી તે
૩ નો ૌ થયો નથી.
-
વિતીતિ વિમ્ ? હતઃ = તેઓ બે અવાજ કરે છે. રુ ધાતુને તત્ પ્રત્યય લાગ્યો છે તે વિત્ પ્રત્યય નથી તેથી આ સૂત્રથી ૩ નો સૌ થયો નથી. व्यञ्जन इति किम् ? स्तवानि હું સ્તુતિ કરું. અહીં સ્નુ ધાતુને અનિન્દ્ પ્રત્યય લાગ્યો છે તે સ્વરાદિ વિત્ છે પણ વ્યંજનાદિવિત્ નથી તેથી આ સૂત્રથી તુ ધાતુનાં ૩ નો ઔ થયો નથી.
=
અદ્બેરિતિ વ્હિમ્ ? ખુદ્દોતિ = તે હોમ કરે છે. સાનિકા ૪-૧-૧૨ માં કરેલી છે. અહીં વ્યંજનાદિ વિત્ પ્રત્યય છે. પણ ધાતુ દ્વિરુક્ત છે તેથી. આ સૂત્રથી હૈં ધાતુનાં ૩ નો ૌ થયો નથી.
=
(૨) યોયોતિ તે વારંવાર મિશ્રણ કરે છે. અહીં યત્તુવન્ત યુ ધાતુનું દ્વિત્વ થયેલું હોવાથી આ સૂત્રથી યુ ધાતુનાં ૩ નો ઔ થયો નથી. કેટલાંક યત્તુવન્ત માં ૩ નો ઔ થાય એમ માને છે તેઓનાં મતે યોતિ, નોનૌતિ, શેરીતિ પ્રયોગ થશે.
વોળો: । ૪-૩-૬૦
અર્થ:- વ્યંજનાદિવિત્ પ્રત્યય પર છતાં અદ્વિરુક્ત પ્નું ધાતુનાં અન્ય ૩ નો * વિકલ્પે થાય છે.
વિવેચન - પ્રોતિ, પ્રો་તિ તે ઢાંકે છે.
=
પ્ર+પ્નું+તિ - તિવ્... ૩-૩-૬ થી તિવ્ પ્રત્યય.
પ્રોપ્નું+તિ - અવર્નસ્થે... ૧-૨-૬ થી અ+૩ = ઓ.
-
प्रोणति
આ સૂત્રથી ૪ નો સૌ. વિકલ્પપક્ષે આ સૂત્રથી ૪ નો સૌ
ન થાય ત્યારે નામિનો... ૪-૩-૧ થી ૩ નો ગુણ ઓ થવાથી પ્રોTMતિ પ્રયોગ થશે.
अद्वेरित्येव - प्रोर्णोनोति તે વારંવાર ઢાંકે છે.
