________________
૪૨૮ મુવી - વન:... ૨-૧-૮૬ થી ૬ નો . મુક્વા - અધો. ૧-૩-૫૦ થી નો . અહીં મુન્ ધાતુમાં ઉપાજ્યમાં નથી તેથી આ સૂત્રથી સ્વી પ્રત્યય વિકલ્પ દ્વિત થતો નથી. જો અહીં પણ કિડ્વત્ વિકલ્પ થયો હોત તો જયારે સ્વી પ્રત્યય કિર્વત્ ન થાય ત્યારે મુન્ ધાતુનાં ઉપાજ્ય ૩ નો ગુણ શો થઈને બોવ7ી એ પ્રમાણે અનિષ્ટ રૂપ થાત.
. પીન્ય રૂતિ લિમ્ ? નિસ્વી = સાફ કરીને. સાધનિકો મુફ્તી પ્રમાણે થશે. નિન્ ધાતુમાં ન ઉપાજ્યમાં નથી આદિમાં છે તેથી આ સૂત્રથી સ્વી પ્રત્યય વિકલ્પ કિડ્વત થતો નથી. નહીંતર કિડ્વદ્ ભાવના અભાવમાં નિન્ ધાતુનાં ઉપાજ્ય-ર્ નો ગુણ પ થઈને નેત્વી, એ પ્રમાણે અનિષ્ટ રૂપ થાત. તતિ વિ? વિમર્થ = વિભાગ કરીને. વિ+++- પ્રાધાને પ-૪-૪૭ થી સ્વી પ્રત્યય. વિમા - મન.. ૩-૨-૧૫૪ થી ત્વા નો ય. વિમળ્યું - નોવ્યગ્નન. ૪-૨-૪૫ થી ધાતુનાં ઉપાજ્ય નો લોપ. અહીં મગ્ન ધાતુમાં ઉપાજ્યમાં છે પણ તમારાદિ ક્વા પ્રત્યય નથી ત્ની નો ય આદેશ થઈ ગયો છે તેથી આ સૂત્રથી ત્વાં પ્રત્યય વિકલ્પ કિવત થતો નથી. નહીંતર કિવત ભાવના અભાવમાં ૪૨-૪૫ થી ધાતુનાં ઉપન્ય ન નો લોપ ન થવાથી વિમુખ્ય એ પ્રમાણે અનિષ્ટ રૂપ થાત. વતિ વિમ? પp, iણ - અહીં મ અને નર ધાતુથી શ્વસ્તનીનો તા પ્રત્યય છે સ્વી પ્રત્યય નથી તેથી આ સૂત્રથી તા પ્રત્યય કિવત્ ન થવાથી ધાતુનાં ઉપાજ્ય ન્ નો લોપ થયો નથી.
-તુષ-પૃષ-ર-વર્ઝ---: સેદ્ ા ૪-૨-૨૪ અર્થ:- ઋતુ, તૃષ, પૃષ , વૈરું, તુરું અને ન ઉપાજ્યમાં છે જેને એવા
અને અત્તવાળા ધાતુઓથી પરમાં રહેલ સેટુ ર્વી પ્રત્યય કિવતુ વિકલ્પ થાય છે. વિવેચન - (૧) તિત્વ, ઉત્તત્વા = જઈને. ત્રઢત-તિ-પૃપડૅષ (૨૮૭)
