________________
૪૧૩ નીતિવાન - pવતુ પ્રત્યય કિન્તુ છે, નાર્યસ્ત – અહીં પ્રત્યય કિત્ છે, -નીર્ધાત્ - અહીં થાત્ પ્રત્યય આશીર્વાદનો છે તે કિન્તુ છે તેથી આ સૂત્રથી ના ધાતુનાં ઋ નો ગુણ બ થયો છે. નિતીતિ વિમ્ ? નામૃત: - અહીં તત્ પ્રત્યય fકત્ છે, નાપ્રતિ - અહીં અતિ પ્રત્યય વિત્ છે, નાગ્રત્ - શતૃ પ્રત્યય ડિત્ છે, નાથાત્ - સપ્તમીનો યાત્ પ્રત્યય ડિત્ છે તેથી અહીં સર્વત્ર આ સૂત્રથી ના
ધાતુનાં 2 નો ગુણ થયો નથી. છે નારિતા - અહીં સ્તનીનો તા પ્રત્યય લાગ્યો છે તે કિન્તુ નથી તેથી
આ સૂત્રથી ગુણ નથી થયો પણ નામનો... ૪-૩-૧ થી ગુણ થયો છે. છે કિત પ્રત્યય પર છતાં ના ધાતુનાં 2 નાં ગુણની નામિનો... ૪-૩-૧ - થી પ્રાપ્તિ ન હતી તેથી આ સૂત્ર બનાવ્યું.
વોરા ૪-૨-૭ અર્થ- અફ પ્રત્યય પર છતાં ઋ વર્ણાન્ત ધાતુનાં અન્ય સ્વરનો અને શું - ધાતુનાં ઉપાજ્ય સ્વરનો ગુણ થાય છે. વિવેચન - (૧) કારત્ = તે ગયો. સાધનિકા ૩-૪-૬૧ માં કરેલી છે. (૨) અસત્ = તે ગયો. સાધનિકા ૩-૪-૬૧ માં કરેલી છે. (૩) કારત્ = તે ઘરડો થયો. સાધનિકા ૩-૪-૬૧ માં જણાવેલ કરતું ' પ્રમાણે થશે. પણ ૩-૪-૬૫ થી હું પ્રત્યય થશે. આ સૂત્ર ઋ વર્ણાન્ત ધાતુનાં અન્ય સ્વરનો ગુણ કરે છે તેથી ધાતુ દીર્ઘ હોવા
છતાં પણ શ્રનો ગુણ આ સૂત્રથી થયો છે. (૪) અર્શત્ = તેણે જોયું. સાધનિકા ૩-૪-૬૧ માં જણાવેલ સરન્ પ્રમાણે
થશે. પણ શું ધાતુ 28 ઈવાળો હોવાથી તે પ્રત્યય ૩-૪-૬૫ થી
થશે. આ સૂત્રથી શું ધાતુનાં ઉપન્ય 22 નો ગુણ મર્ થયો છે. છે મારન્ - અહીં વિરાવે.. ૪-૪-૩૧ સૂત્ર પરસૂત્ર હોવાથી 2 ની વૃદ્ધિ
મામ્ પહેલાં થઈ જ જાય. આ સૂત્ર અહીં લાગવાની શક્યતા નથી. છતાં લઘુવૃત્તિમાં ૩-૪-૬૧ અને ૪-૩-૭ માં 28 નો મારત્ પ્રયોગ કેમ આપ્યો છે તે સમજાતું નથી જો મા મવા રત્ આવો પ્રયોગ કરે તો જ આ સૂત્રથી 28 નો ગુણ થઈ શકે. કેમકે માં નાં યોગમાં વૃદ્ધિ
