________________
વ+સ્, ધત્-તસ્
સંજ્ઞક હોવાથી આ સૂત્રથી આ નો હૂઁ થયો નથી.
વારીત: = તે વારંવાર શોધે (આપે) છે. વાં-તવને (૧૦૭૦) અને વૈં-શોધને (૨૯) આ બે ધાતુઓ વા સંશક નથી તેથી યક્ત્તુવન્ત માં આ વા ધાતુનાં ઞ નો આ સૂત્રથી ર્ફે થયો છે. એજ પ્રમાણે વાવીય:. अवितीत्येव નહાતિ, જુનાતિ - અહીં તિક્ પ્રત્યય વિશિત્ છે તેથી વ્યંજનાદિ પ્રત્યય હોવા છતાં હૈં। ધાતુનાં આનો અને ના પ્રત્યયનાં આ નો ર્ફે આ સૂત્રથી થયો નથી.
――
—
शितीत्येव સંનિહાસતે - અહીં હા ધાતુ દ્વિરુક્ત છે સ પ્રત્યય વ્યંજનાદિ પણ છે છતાં તે સ પ્રત્યય શત્ નથી સત્રન્ત નો સ છે તેથી આ સૂત્રથી આ નો હૂઁ થયો નથી.
=
૩૮૯
ધત્ત: પ્રયોગ થશે. અહીં જ્ઞ અને ધા ધાતુ વા
ત્રિઃ । ૪-૨-૧૮
અર્થ:- વ્યંજનાદિ અવિશિત પ્રત્યય પર છતાં રિદ્રા ધાતુનાં આ નો રૂ થાય છે. વિવેચન - (૧) વરિદ્રિતઃ તેઓ બે દરિદ્ર થાય છે.
-
=
दरिद्रा+तस् તિર્... ૩૩-૬ થી તસ્ પ્રત્યય.
રિદ્રિતમ્ - આ સૂત્રથી વિા ધાતુનાં આ નો રૂ.
સોહ, ર:પાત્તે... થી રિદ્વિત: પ્રયોગ થશે. એજ પ્રમાણે રિન્દ્રિય:, રિદ્રિય, રિદ્રિવ:, પરિત્રિમ:, રિદ્રિયાત્. ૪-૨-૯૭ સૂત્રથી દીર્ઘ ર્ફે ની પ્રાપ્તિ હતી પણ રિદ્રા ધાતુને વ્યંજનાદિ અવિત્શિત્ પ્રત્યય પર છતાં ડ્રસ્વ હૈં કરવો છે તેથી સૂત્ર જુદું બનાવ્યું.
-
व्यञ्जन इत्येव - दरिद्रति તેઓ દરિદ્ર થાય છે. સાધુનિકા ૪-૨૯૬માં કરેલી છે. અહીં અવિશિત્ પ્રત્યય વ્યંજનાદિ નથી પણ સ્વરાદિ છે તેથી આ સૂત્રથી રિદ્રા ધાતુનાં આ નો રૂ થયો નથી. शितीत्येव વિદ્રિાસતિ - અહીં સત્રન્ત નો સ પ્રત્યય લાગ્યો છે તે શિત્ પ્રત્યય ન હોવાથી આ સૂત્રથી રિદ્રા ધાતુનાં આ નો રૂ થયો નથી. अवितीत्येव વૈદ્રિાતિ - અહીં તિર્ પ્રત્યય લાગ્યો છે તે વિશિત્ પ્રત્યય છે તેથી વ્યંજનાદિ પ્રત્યય હોવા છતાં આ સૂત્રથી દ્વા ધાતુનાં આ નો રૂ થયો નથી.
――
=
