________________
३४०
નય{+3મ્ - Tહોર્ન: ૪-૧-૪૦ થી પૂર્વનાં નો . ન મ્ - આ સૂત્રથી ઉપાજ્ય મ નો લોપ. ન મ્ - અયો... ૧-૩-૫૦ થી ૬ નો . નy+૩{ = નક્ષત્ - સ્વસ: ર-૩-૩૬ થી ૨ નો પ સોર, પાને.. થી નભુ: પ્રયોગ થશે. અથવા ગર્વ-પક્ષો (૧૦૫૯) ધાતુનો પરીક્ષામાં... ૪-૪-૧૮ થી મ્ આદેશ થાય તો પણ નક્ષુ: પ્રયોગ થશે. આ ધ ધાતુમાં કૃત સકાર હોવાથી ૨-૩-૧૫ થી ૬ નો પૂ થશે. જ્યારે સ્ ધાતુ જ લીધો હોય
ત્યારે એ કૃત સકાર ન હોવાથી ર-૩-૩૬ થી ટૂ નો જૂ થશે. (૬) ખન્તિ = તેઓ હણે છે.
હ+તિ - તિવું. ૩-૩-૬ થી અતિ પ્રત્યય. હન+તિ - ઉશવિત્ ૪-૩-૨૦ થી પતિ પ્રત્યય હતું. હતિ - આ સૂત્રથી ઉપાજ્ય ૩ નો લોપ. '
ત્તિ – નો. ૨-૧-૧૧૨ થી 7 નો ખ. સ્વર તિ વિમ? તે = જવાય છે. અહીં અમ્ ધાતુને ૩-૪-૭૦ થી કર્મણિ પ્રયોગમાં વય પ્રત્યય થયો છે તે કિત હોવા છતાં સ્વરાદિ પ્રત્યય ન હોવાથી આ સૂત્રથી ઉપાજ્ય માં નો લોપ થયો નથી. અનતિ લિમ્ ? બીમત્ = તે ગયો. સાધનિકા ૩-૪-૬૨ માં જણાવેલ નિપજ્ પ્રમાણે થશે. અહીં ડું પ્રત્યય અઘતનીનો થયો છે તે સ્વરાદિ ડિત્ હોવા છતાં સૂત્રમાં વર્જન કરેલું હોવાથી આ સૂત્રથી ઉપાજ્ય માં નો લોપ થયો નથી. વિકતીતિ વિમ્ ? મનમ્ = જવું. અહીં મન પ્રત્યય લાગ્યો છે તે
સ્વરાદિ છે પણ કિત કે હિન્દુ નથી તેથી આ સૂત્રથી ઉપાજ્ય નો લોપ થયો નથી.
नो व्यञ्जनस्याऽनुदितः । ४-२-४५ અર્થ- ત્િ કે કિન્તુ પ્રત્યય પર છતાં અનુદિત (3 ઈતુ જે ધાતુમાં ન હોય
તે) વ્યંજનાન્ત ધાતુનાં ઉપાજ્ય નો લોપ થાય છે. '
