________________
૨૬૮
• પૌ પ્રમાણે થશે. આત્... ૪-૨-૧ થી ધૈ ધાતુનાં ૫ નો આ થવાથી વા ધાતુ થાય છે. અહીં વે નું વસ્ થએલું ન હોવાથી ય્ અન્તમાં નથી તેથી આ સૂત્રથી શ્રૃત્ નો નિષેધ થયો છે.
અન્ય કૃતિ વ્હિમ્ ? જીવાય = તેણે વણ્યું. સાધર્નિકા ૪-૧-૭૨ માં જણાવેલ છે. અહીં વય્ આદેશ થયેલો હોવાથી યનાવિ... ૪-૧-૭૨ થી પૂર્વનાં વ નું ધૃત્ ૩ થયું છે.
વેર્વર્ ૪-૪-૧૯ સૂત્રથી તે ધાતુનું વત્ વિકલ્પે થાય છે તેથી જ્યાં વર્ થાય ત્યાં વાય પ્રયોગ થશે. અને જ્યાં વપ્ ન થાય ત્યાં વૌ પ્રયોગ થશે. अविति वा । ४-१-७५
અર્થ:- ચ્ અન્તમાં ન હોય તો તે ધાતુનાં પૂર્વનાં અંતસ્થાનું કે પરનાં અંતસ્થાનું ત્ અવિત્ પરોક્ષાનો પ્રત્યય પર છતાં વિકલ્પે થતું નથી. તેઓએ વણ્યું.
વિવેચન - વવુઃ
=
વે+૩સ્ - વ્... ૩-૩-૧૨ થી ૩સ્ પ્રત્યય.
વા+૩મ્ - સદ્... ૪-૨-૧ થી અન્ય ૫ નો આ.
વાવા+૩સ્ - દિર્ધાતુ.... ૪-૧-૧ થી ધાતુ દ્વિત્વ.
ववा+उस्
દૂસ્વ: ૪-૧-૩૯ થી પૂર્વનો સ્વર હ્રસ્વ.
વવુસ્ - રૂઙેત્... ૪-૩-૯૪ થી અન્ય આ નો લોપ. સોહ:, ૨:પવાસ્તે... થી વવું: રૂપ સિદ્ધ થશે. યજ્ઞાતિ... ૪-૧-૭૨ થી નો ૩ અને યજ્ઞાતિ... ૪-૧-૭૯ થી વા નો રૂ થવાની પ્રાપ્તિ હતી તેનો આ સૂત્રે વિકલ્પે નિષેધ કર્યો. જ્યારે બંનેનું વૃ થશે ત્યારે વુઃ વવા+ડસ્ - સુધી ઉપર પ્રમાણે.
૩૩+૩સ્ - ૪-૧-૭૨ અને ૪-૧-૭૯ થી વ-વા નું વૃત્ ૩. ૩ડવુસ્ - ધાતો... ૨-૧-૫૦ થી દ્વિતીય ૩ નો બ્. સમાનાનાં... ૧-૨-૧ થી ૩+૩=૪.
-
ऊवुस्
સોર:, :પવાસ્તે... થી બુ: રૂપ થશે. અહીં “વપ્નાતંવતીયઃ” એ ન્યાયથી દ્વિત્વ થયા પછી,પહેલાં વ્ આદેશ થાય અને પછી સમાન સ્વરનો દીર્ઘ થાય.
