________________
૨૫૭ અહીં ગર્ પ્રત્યય સ્વમ્ ધાતુથી નથી લાગ્યો પણ સ્વીપ નામથી લાગ્યો છે તેથી આ સૂત્રથી સ્વ ધાતુનાં અન્ય સ્વરનો ૩ થયો નથી.
વો જો ક્ષતિ દિવ તિ વિમ? સોપોષિત = વારંવાર ઊંઘાડવાની ઇચ્છા કરે છે.
વપૂજ્ય - નારે... ૩-૪-૯ થી યે પ્રત્યય. સુણે - સ્વ. ૪-૧-૮૦ થી 4 નું વૃત્ ૩. સુસુષ્ય - સ. ૪-૧-૩ થી આદ્ય એક સ્વરાંશ દ્વિત્વ. સોનુષ્ય - આજુ... ૪-૧-૪૮ થી પૂર્વનાં ૩ નો ગુણ છે. સોનુ - વહુનં. ૩-૪-૧૪ થી પ નો લોપ. સોનુ+ડું - પ્રયો$... ૩-૪-૨૦ થી fr[ પ્રત્યય. સોશોપ - તો... ૪-૩-૪ થી ૪ નો ગુણ છે. સોશોપ+ - તુમાઁ.. ૩-૪-૨૧ થી સન્ પ્રત્યય. સોસોપિરૂ - તા. ૪-૪-૩૨ થી સન્ ની પૂર્વે ? સોશો+રૂટ્સ - નમિનો... ૪-૩-૧ થી રૂ નો ગુણ .. સોશોપતિ - તો...૧-૨-૨૩ થી પ ન . સોમપયિષ - નાગ.. ર-૩-૧૫ થી { નો . સોપીપયિષ - fસ્તો.. ર-૩-૩૭ થી સ્વપૂ નાં સ્ નો મ્ હવે પછી તિવું વગેરે કાર્ય થવાથી સોજોપથિષતિ રૂપ સિદ્ધ થશે. અહીં વત્ ધાતુને ઉગ પ્રત્યય લાગ્યા પછી ધિત્વ થએલું નથી પણ તુવન્ત માં ય લાગતાં દ્વિત થયા પછી જ પ્રત્યય લાગેલો છે તેથી આ સૂત્રથી પૂર્વનાં સ્વરનો ૩ થયો નથી.
असमानलोपे सन्वल्लघुनि ।। ४-१-६३ અર્થ- પ્રત્યય પરમાં છે જેને એવો પ્રત્યય પર છતાં ધિત્વ થયે છતે
જે ધાતુઓમાં સમાનનો લોપ થયો નથી તેવા ધાતુઓનાં પૂર્વના સ્વરનું - લઘુ ધાત્વક્ષર પરમાં હોતે છતે સન્વત્ કાર્ય થાય છે.
વિવેચન - મવીરત્ = તેણે કરાવ્યું. સાધનિકા ૩-૪-૫૮ માં કરેલી છે.
