________________
૨૪૨
વૈજ્જ-ટ્ય-ધ્વંસ-ધંશ-રેસ-પતિ-
પ ત્તોડતો ની: ૪-૨-૧૦ અર્થ:- વરૃ વિગેરે વડત ધાતુઓનું ધિત્વ થયે છતે પૂર્વને (પૂર્વનાં સ્વરને)
ની આગમ થાય છે. વિવેચન - (૧) વનવચેતે = તે વારંવાર ઠગે છે. સાધનિક ૪-૧-૪૮ માં
કરેલી છે. એ જ પ્રમાણે નીચેની સાધનિકા થશે. (૨) સનીસંતે = તે વારંવાર નીચે પડે છે. સ્ત્રફૂડું-અવયંત્રને (૯૫૩). (૩) નીમ્બચતે = તે વારંવાર જાય છે અથવા નાશ કરે છે. ધ્વમૂહું-7તી
૨ (૯૫૪). અહીં ક્રિતીય... ૪-૧-૪૨ થી પૂર્વનાં ધુ નો ર્ થશે. (૪) વની પ્રસ્તે તે વારંવાર નાશ કરે છે. પ્રશૂટું - વસંતને (૯૫૨).
અહીં દ્વિતીય... ૪-૧-૪૨ થી પૂર્વનાં મ્ નો વ્ થશે. (૫) વનીતે = તે વારંવાર જાય છે. સ-તિ (૯૮૭). અહીં
કેશન્ ૪-૧-૪૬ થી પૂર્વનાં કુનો ન્ થશે. અને હું ધાતુમાં
ઉપાજ્ય ન નથી તેથી નો વ્યગ્નન... ૪-૨-૪૫ સૂત્ર નહીં લાગે. (૬) પનીપત્યતે = તે વારંવાર પડે છે. પતૃ-તી (૯૬૨). અહીં પત્ ધાતુમાં
ઉપાજ્ય નથી. તેથી તે વ્યગ્નન. ૪-૨-૪૫ સૂત્ર નહીં લાગે. (૭) નીપદ્યતે – તે વારંવાર જાય છે. પદ્ધિતી (૧૨૫૭). અહીં પત્
ધાતુમાં ઉપાજ્ય ન નથી. તેથી નો ન... ૪-૨-૪પ સૂત્ર નહીં લાગે. (૮) વનસ્પદ્યતે – તે વારંવાર જાય છે અથવા વારંવાર શોષણ કરે છે.
ન્દ્રતિ-શોષાયો. (૩૧૯). ગયો... ૪-૧-૪પ થી પૂર્વનાં સ નો લોપ. અને ઉ. ૪-૧-૯૬ થી પૂર્વનાં નો થશે. ઘુતારિ ધ્વસ્ નાં સાહચર્યથી સંસૂ ધાતુ પણ ઘુતાહિ નો જ ગ્રહણ થશે. પણ સંસૂ પ્રમત્તે (૮૮૪) ધાતુ ગ્રહણ નહીં થાય તેનો - સઢિચતે પ્રયોગ થશે. અને ધ્વસ્ સ્વાદિ ગણનો હોવાથી એના સાહચર્યથી બ્રશૂફ ગ્વાદિનો જ ગ્રહણ થશે. પૃગુન્ અને પ્રશુન્ ધાતુ ગ્રહણ નહીં થાય તેનો વાપ્રશ્યને પ્રયોગ થશે. वनीवञ्चीति, सनीलंसीति,दनीध्वंसीति, बनीभ्रंशीति भने चनीस्कन्दीति એ વસ્તુવન્ત નાં પ્રયોગોમાં “નિમિત્તામાવે નૈમિત્તિસ્થાપ્યમાવ:” એ ન્યાયથી ય પ્રત્યયનો લોપ થએલો હોવાથી વૐ-આદિ ધાતુમાં
