________________
1
ને િસન્-પરોક્ષયો: । ૪-૧-રૂપ
અર્થ:- सन्
અને પરોક્ષાનાં પ્રત્યયો પરમાં હોતે છતે ખ઼િ ધાતુનું દ્વિત્વ થયે છતે પૂર્વથી પર રહેલાં નિ ધાતુનો fTM આદેશ થાય છે.
વિવેચન - (૧) નિીતિ = જીતવા માટે ઈચ્છે છે. જય પામવા માટે ઈચ્છે છે. નિ-અમિમને (૮)
૨૩૨
નિ+સ - તુમń... ૩-૪-૨૧ થી સત્ પ્રત્યય.
जिजिस
નિશિસ -
जिगिष
जिगीष
સન્... ૪-૧-૩ થી આઘ એકસ્વરી અંશ દ્વિત્વ. આ સૂત્રથી નિ ધાતુનો fTM આદેશ.
નામ્યન્ત... ૨-૩-૧૫ થી સ્ નો પ્.
સ્વર... ૪-૧-૧૦૪ થી । નો રૂ દીર્ઘ.
તિ-શલ્ પ્રત્યય, સુાસ્યા... થી નિષતિ થશે. તેણે અથવા મેં જીત્યું.
(૨) વિનિત્યે
-
=
વિ+નિ+ર્ - ળ-અતુલ્... ૩-૩-૧૨ થી ૬ પ્રત્યય. વિનિનિ+ર્ - દ્વિર્ધાતુ... ૪-૧-૧ થી ધાતુ દ્વિત્વ. विजिगि + ए આ સૂત્રથી ત્નિ ધાતુનો ત્તિ આદેશ. વિનિયે - યોઽને... ૨-૧-૫૬ થી રૂ નો ય્. અહીં નિ ધાતુનું ગ્રહણ થશે. જ્યાંર્-વયોહાનૌ (૧૫૨૪) ધાતુનું ચા... ૪-૧-૮૧ થી ય નું વૃત્ થઈને ત્તિ ધાતુ બને છે તે લાક્ષણિક હોવાથી નિ નો ।િ આદેશ આ સૂત્રથી નહીં થાય. જેમકે નિવૃતુ:, નિપ્યુઃ. ચે: વિવા । ૪-૨-૩૬
અર્થ:
सन् અને પરોક્ષાનાં પ્રત્યયો પરમાં હોતે છતે ત્તિ ધાતુનું દ્વિત્વ થયે છતે પૂર્વથી પર રહેલાં વિ ધાતુનો આિદેશ વિકલ્પે થાય છે.
વિવેચન - (૧) વિજ્રીતિ, વિશ્વીતિ = એકઠું કરવાને ઈચ્છે છે. વિદ્-ચયને (૧૨૯૦) સાધનિકા ૪-૧-૩૫ માં જણાવેલ નિીતિ પ્રમાણે થશે.
(૨) વિષે, વિષે = તેણે અથવા મેં ભેગું કર્યું. સાધનિકા- ૪-૧-૩૫ માં જણાવેલ વિનિત્યે પ્રમાણે થશે. એજ પ્રમાણે વ્ પ્રત્યય પર છતાં
