________________
ચિવિત-વનસમ્ । ૪-૨-૪
અર્થ:- દ્વિત્વ કરાએલાં જ પ્રત્યયાન્ત વિસ્તિવ અને અર્ પ્રત્યયાન્ત પવનસ નામ નિપાતન થાય છે.
વિવેચન - (૧) વિસ્તવીર્-આર્દ્રમાવે (૧૧૭૯) ધાતુ પરથી વિસ્તિવઃ = ભીનો.
क्लिद्+अ
નામ્બુ... ૫-૧-૫૪ થી જ પ્રત્યય.
किक्लिद
આ સૂત્રથી દ્વિત્વ નિપાતન.
चिक्लिद
✡
(૨) સૂર્
-
૨૧૦
-
ઇંગ્ ૪-૧-૪૬ થી ૢ નો ર્.
સિ પ્રત્યય, સોહ, રવાન્તે... થી વિવિતવઃ થશે.
-
–
વાંકો
સ્મૃતિ-રીલ્યો: (૧૧૭૦) ધાતુ પરથી વનસ: અથવા ચળકાટવાળો. સાધુનિકા વિવિત્તવ પ્રમાણે થશે. આ પ્રયોગમાં ૫-૧-૪૯ થી અવ્ પ્રત્યય થયો છે.
અહીં બંને પ્રયોગમાં બીજી રીતે પણ પ્રયોગ સિદ્ધ થાય છે. જેમ ક્લેવનું-વિસ્તિવઃ અને વનસનં-વનસ: માં સ્થાનિમ્ય: : ૫-૩-૮૨ થી પ્રત્યયાન્ત શબ્દોને આ સૂત્રથી દ્વિત્વ અને જ્ નો વ્ થવાથી નિપાતન પ્રયોગ થાય છે.
दाश्वत्साह्वत्मीढ्वत् । ४-१-१५
અર્થ:- દ્વિત્વ કરાએલાં વસુ પ્રત્યયાન્ત વાશ્વત્, સાલ્વત્ અને મીત્ નિપાતન કરાય છે.
વિવેચન - (૧) વાતૃશ્-વાને (૯૨૨) ધાતુ પરથી શ્વાંસૌ = દાન આપનારાં બે. दाश्+वस् તંત્ર... ૫-૨-૨ થી વસ્તુ પ્રત્યય.
વાશ્વર્ - દિર્ધાતુ... ૪-૧-૧ થી થતાં દ્વિત્વનો અને ... ૪-૪-૮૧ થી થતાં રૂટ્ નો આ સૂત્રથી નિષેધ. વશ્વસ્+ૌ - ચૌ... ૧-૧-૧૮ થી ઔ પ્રત્યય. રાશ્વર્+ગૌ - વ્રુત્તિ: ૧-૪-૭૦ થી ૬ નો આગમ. રાધાસ્+ગૌ - સ્મહતો: ૧-૪-૮૬ થી સ્વર દીર્ઘ. વાશ્વાંસૌ - શિશ્ને... ૧-૩-૪૦ થી નો અનુસ્વાર.
न्
