________________
૧૩૨
અથવા સૂત્રમાં જ અનેક સ્વરવાળા ધાતુથી પરોક્ષાનાં સ્થાનમાં જ મામ્ નું વિધાન કહેલું હોવાથી પણ અહીં મામ્ ન થાય. અનુ-વિપર્યા-વ્યવહિનિવૃત્યર્થ. - આ સૂત્રમાં અનુતઃસ્તમ્ આ પ્રમાણે જે મનુ નું ગ્રહણ છે. તે મામ્ પ્રત્યયાત્ત ધાતુથી પરમાં પરીક્ષા પ્રત્યયાન્ત -મૂ અને મન્ ધાતુનાં પ્રયોગમાં વિપર્યાય ન થાય અને મામ્ અને ધાતુની વચ્ચે બીજા કોઈનું વ્યવધાન ન રહે તે માટે છે. જેમ કે સીઝર ને બદલે વારસામ્ આવો વિપર્યાસ અને લખવાથી નહીં થાય. અને વૈત્ર: ફ્લાઝ ને બદલે હોવૈત્રશ આવો વ્યવહિત (વચ્ચે) પ્રયોગ મન લખવાથી નહીં થાય. મનું અને ધાતુની વચ્ચે કોઈ વ્યવધાન હોય તો પ્રયોગ ન થાય પણ ઉપસર્ગ એ ધાતુનો જ એક ભાગ છે તેથી મામ્ ની પછી જો ઉપસર્ગ હોય તો તે ઉપસર્ગ પછી કૃ વિગેરેનાં રૂપો જોડાય છે તેથી લક્ષાંકવઃ નરણ્ય માન = નગરનાં માર્ગોને સ્વચ્છ કર્યા. આ પ્રમાણે પ્રયોગ થઈ શકે છે.
રયા-ડ્યા-ડ-વાસ: . રૂ-૪-૪૭ અર્થ - રય, મ, નાનું અને હું ધાતુથી પરોક્ષાનાં સ્થાને મામ્ થાય છે.
અને મામ્ અન્તવાળા ધાતુથી પરમાં પરોક્ષાનાં પ્રત્યય છે અન્તમાં
જેને એવા -મૂ અને મમ્ ધાતુનો અનુપ્રયોગ થાય છે. વિવેચન- (૧) લગ્ન = દયા કરી. ચિ - તાતિહિંસા ૯૬ ૨ (૭૯૯) રપ – ઇન્ અતુ. ૩-૩-૧૨ થી ૨ પ્રત્યય. . મામ્ - આ સૂત્રથી ને સ્થાને મામ્
' [++U - પત્ બત... ૩-૩-૧૨ થી પ્રત્યય. રયામૂ+ - દિર્ધાતુ: ૪-૧-૧ થી ધાતુ કિત્વ. રયા+ +ા - ઋતોત્ ૪-૧-૧૮ થી પૂર્વનાં ૨ નો મ. રયામ++U - ડેગ્નન્ ૪-૧-૪૬ થી { નો રૂ. યા+- રૂવળ. ૧-૨-૫૧ થી ઋ નો . યાજી - નાં ધુ..... ૧-૩-૩૯ થી નો ગુ.
